خشایار نموی

دانشجوی کارشناس ارشد مدیریت تکنولوژی

خشایار نموی

دانشجوی کارشناس ارشد مدیریت تکنولوژی

استفـاده از رایانه بـه عـنـوان یک ابـزارآموزشى و کمک آموزشى در طى سالهاى اخیر به دو صورت توسعه یافته است. در شکل اول به عنـوان ابزارى خصوصى که اساتید و معلمیـن درکلاسهاى درس از آن استفاده کرده اند و در شکل دوم به عنوان وسیله اى درجهت فراگیر کردن آموزش در هر مکان و هر زمان دلخواه.
ابتدا از رایانه براى قرار دادن متن هاى آموزشى در دسترس علاقه مندان استفاده شد

بایگانی
  • ۰
  • ۰

مدیریت دانش

v   چرا سازمان به مدیریت دانش نیاز دارد؟

-         عدم شناسایی خبرگان

-         اشتباهات تکراری

-         عدم دسترسی به مستندات قدیمی

-         ماجرای سازمان های موازی

-         به دلیل بهبود تصمیم‌گیری موجب بهبود عملکرد سازمانی

-         بهترین متدلوژی تغییرات سازمانی

-         تغییرات بنیادین و عدم دسترسی به دانش در سطوح استراتژیک

-         جابجایی کارکنان و از بین رفتن دانش (بدلیل استفاده از نیروهای پیمانکاری و ساعتی و جابجایی های زیاد)

-         رقابت شدید و نرخ سریع نوآوری در بازارهای حوزه حمل و نقل

v   اهداف:

-         تبدیل شدن به یک سازمان دانش محور و هوشمند

-         تولید و نگهداشت داراییهای دانشی سازمان و توسعه و غنی سازی آنها

-         ارتقاء انعطاف پذیری فرآیندهای کسب و کار سازمان برای کنش پذیری سریع

-         شناسایی منابع و راهکارهای تولید دانش سازمان سازمان

-         غنی سازی دانش آشکار و تبدیل دانش‌های ضمنی به آشکار

-         دستیابی به مزیت رقابتی در پژوهش و فناوری در چارچوب سازمان دانش محور

-         زمینه سازی برای تسهیم دانش و تبدیل آن به توانمندی‌های محوری سازمان

-         ایجاد نظام پویا و گسترده در سطح سازمان برای شناسایی و مستندسازی دانشهای موجود

-         تشویق و ترغیب نیروی انسانی شاغل در سطح سازمان برای مشارکت درامر مدیریت دانش

-         بهبود قابلیتها و توانمندیهای کارکنان از طریق تشویق به یادگیری فردی و سازمانی

-         توسعه مستندسازی و ثبت دانش سازمانی در قالب خلاقیت

-         توسعه فرهنگ مشارکت، تسهیم و نوآوری و خلاقیت بمنظور استقرار نظام مدیریت دانش

-         تهیه و توزیع منابع علمی و کاربردی مرتبط با مدیریت دانش

-         برگزاری دوره های آموزشی برای ارتقاء مهارتهای یادگیری کارکنان و آشنایی با فرآیندهای مدیریت دانش

-         تهیه و بکارگیری بسته نرم افزاری مدیریت دانش

-         اعطای دانش مناسب در زمان مناسب به فرد مناسب

-         ایجاد نقشه دانش سازمان برای  دانستن آنکه در سازمان ما چه کسی چه چیزی میداند و در کجا قرار دارد

-         جلوگیری از خرید دانشهای موجود و تکراری از داخل و خارج سازمان

-         ایجاد بستههای دانشی ارزشمند از  انجام پروژهها

-         جلوگیری از خروج دانش و تجربه افراد بعد از بازنشستگی یا خروج از سازمان و حداقل نمودن خلأ حاصل از آن

-         اعتباردهی و ارزیابی دانش‌های مورد استفاده در کارها و بهبود و به‌روزرسانی دانش‌ها

-         حداکثرسازی استفاده از دانش در بازه عمر مفید آن

-         استفاده از نخبگان و خبرگان سازمانی برای تبادل نظر درباره دانشها و حرکت‌دهی سازمان به سوی تولید دانشهای ضروری

v   مزایای مدیریت دانش

-         جلوگیری از تکرار  خطاها        

-         جلوگیری از خروج دانش افراد در هنگام بازنشستگی

-         بهبود کیفیت خدمات

-         افزایش ماندگاری پرسنل

-         شتاب بخشیدن نوآوری‌ها

-         افزایش سود سازمان     

-         کاهش ریسک‌های سازمانی

-         حرکت در راستای استرات‍ژی‌های کلان و ایجاد ارزش برای مشتری و بهبود خدمات رسانی به مشتری 

v   تعریف مدیریت دانش

تعریف: مدیریت دانش شامل همه روش‌هایی است که سازمان دارایی های دانشی خود را اداره میکند. بعبارتی مدیریت دانش فرآیند شناسایی، در اختیار گرفتن، سازماندهی و پردازش اطلاعات جهت خلق دانش می باشد که پس از آن توزیع می‌شود و در دسترس دیگران قرار میگیرد تا برای خلق دانش بیشتر و به گونه ای موثر در تصمیم گیری‌ها بکارگرفته شود.

الگوی مفهومی برای کنارهم قراردادن عناصر مدیریت دانش برای ترسیم مدیریت دانش در سازمان، این الگو را میتوان در مدل‌ها، چرخه ها و چارچوب ها یافت.

v   مدل‌های مدیریت دانش

تاکنون مدل‌های متعددی در این زمینه ارائه گردیده است که بیشتر آنها از نظر محتوایی تقریبا مشابه یکدیگرنداما دارای واژه‌ها و فازهای متفاوتی هستند. نکته ای که تقریبا در تمامی این مدلها بچشم میخورد تاکید بر استفاده و بکارگیری دانش است و دیگر مراحل به مثابه مقدمه ای در ایجاد بسترهای لازم برای بکارگیری دانش هستند، که با توجه به شناخت کلی از سازمان در خصوص عدم وجود زیرساختها  و اقدامات مدیریت دانش در سازمان مدل زیر پیشنهاد می گردد:

مدل پایههای  ساختمان  دانش

این مدل  توسط پروبست، روب و رمهاردت(2002) به نام  مدل  پایه های (سنگبنای) ساختمان مدیریت دانش نامگذاری شده است. طراحان این مدل، مدیریت دانش را به صورت یک سیکل دینامیکی میبینند که در چرخش دایم است. مراحل آن، شامل 8 جزء میباشد که دو سیکل را تشکیل میدهند؛ سیکل درونی: توسط بلوکهای ساختمانی کشف(شناسایی)، کسب توسعه، تسهیم، کاربرد(بهرهبرداری) و نگهداری  از دانش ساخته میشود. سیکل بیرونی: شامل بلوکهای دانش و ارزیابی اهداف دانش که سیکل مدیریت دانش را مشخص مینمایند.

 

  • خشایار نموی
  • ۰
  • ۰

Description: Description: Description: a

مؤسسه آموزش عالی فارابی

تحصیلات تکمیلی مدیریت

 

مقاله درس زبان تخصصی کارشناسی ارشد

رشته مدیریت تکنولوژی

(گرایش: انتقال تکنولوژی)

 

 

استراتژی کسب‌وکار و استراتژی IS/IT

 

 

پژوهشگر:

خشایار نموی

 

 

استاد :
دکتر حسین سالاریان

 

 

 

پائیز 1395

 

مروری بر مفاهیم استراتژی کسب‌وکار و استراتژی IS/IT

امروزه اغلب سازمان‌ها آگاه هستند که باید استراتژی‌های سیستم‌های اطلاعاتی در مفهوم گسترده‌تری از طرح‌های کسب‌وکار و فرآیندهای تدوین و اجرای استراتژی، توسعه یابند. علاوه بر آن، در دهه گذشته به دلیل سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده توسط سازمان‌ها در زمینه فناوری و سیستم‌های اطلاعاتی برای نیل به اهداف و برنامه‌های تجاری، این موضوع اهمیت بیشتری یافته است. این بدان معنا نیست که IS / IT تنها وسیله‌ای برای اجرای استراتژی‌های انتخاب‌شده است بلکه IS / IT می‌تواند محرکی برای استراتژی‌های کسب‌وکار جدید و استراتژی‌های که بدون استفاده از IT ممکن نیست، باشد. باوجوداین، درگذشته، سهم قابل‌توجهی از پول صرف شده در فناوری و سیستم‌های اطلاعاتی ارتباط اندکی با این اهداف داشته است که یکی از دلایل مزایای بالقوه سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در IT است که بالفعل نشده است. موفقیت در مدیریت IS/IT منجر به بازگشت حداکثری پول سرمایه‌گذاری شده در به دست آوردن، پردازش و استفاده از اطلاعات در سازمان می‌شود، همچنین استفاده استراتژیک از اطلاعات سازمان را قادر می‌سازد که منافع رقابتی را به دست آورده و با تهدیدهای آن مقابله کند.

بنابراین، درگیر شدن مدیران کسب‌وکار در فرایند توسعه استراتژی‌های سیستمی و اطلاعاتی بسیار حیاتی است یعنی مدیران کسب‌وکار باید این فرایند را درک کنند. این موضوع به مسائل کسب‌وکار آنان و ابزارها و تکنیک‌های مورداستفاده و آشنای آنان و درکی که از این موضوعات دارند، بستگی دارد.

رویکردهای رسمی برنامه‌ریزی کسب‌وکار در سال 1950 شروع شد، از آن به بعد، طیف وسیعی از رویکردها، تکنیک‌ها و ابزارهای برنامه‌ریزی توسعه‌یافته‌اند و در پاسخ تغییرات گسترده و پیچیده محیط‌های کسب‌وکار ادامه داشته است. در این بخش به‌طور خلاصه برخی از این استراتژی‌های کسب‌وکار، مفاهیم و تکنیک‌های برنامه‌ریزی که به‌خوبی تثبیت‌شده‌اند را موردبررسی قرار می‌دهیم. هرکدام از این مفاهیم و تکنیک‌های موردبررسی می‌تواند بلافاصله برای توسعه استراتژی‌های IS اجرا شوند. رویکردهای سازگار با سازمان‌ها برای برنامه‌ریزی استراتژیک IS/IT به‌تفصیل در بخش بعدی تشریح خواهد شد.

ماهیت استراتژی و برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان‌ها

همه سازمان‌ها تعدادی استراتژی ضمنی یا صریح دارند و ماهیت استراتژی کسب‌وکار، کسب سریع‌تر مزایای رقابتی نسبت به رقبا است. بااین‌حال برنامه‌ریزی استراتژیک رسمی، چنانچه امروز می‌شناسیم، پدیده‌ای نسبتاً جدید و به‌عنوان نتیجه‌ای از تحولات در برنامه‌ریزی و بودجه برنامه توسعه در طول جنگ جهانی دوم است. در طول سال‌های 1950 جریان دومی در مدرسه کسب‌وکار هاروارد، اهمیت یک استراتژی کلی برای ادغام نواحی کارکردی مختلف بررسی کرد.

بااین‌حال زودتر از سال 1976، آنسف، شکست برنامه‌ریزی استراتژیک را برای رفع مشکلات به وجود آمده شرکت در دوران پساصنعتی پذیرفت. آن‌ها مدیریت استراتژیک را پیشنهاد دادند که یک برنامه‌ریزی رسمی و یک بخش از یک فرایند بسیار پیچیده‌تر خواهد بود که منجر به تغییراتی استراتژیک در سازمان می‌شود.

بررسی تکامل استراتژی و برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان‌ها، مدلی را برای توصیف رشد آن‌ها ارائه می‌دهد. همچنین تغییرات زیادی در دنیای کسب‌وکار، بخصوص از 1980، به وجود آمده است که این مدل چگونگی تکامل مسائل اصلی را در کنار نیاز به رویکردهای جدید برای توسعه و اجرای استراتژی، توصیف می‌کند. اساس این مدل را در شکل 2.1 نمایش داده‌ایم.

در فاز 1، تمرکز بر جریان پول نقد و برنامه‌ریزی مالی سالانه است و شامل تکنیک‌های ساده‌ای برای توسعه با بودجه میان‌مدت است. این تمرینات معمولاً به‌صورت داخلی و واحد به واحد اجرا می‌شود. تمرکز این برنامه‌ریزی برای کاهش همه‌چیز به یک مسئله مالی است که بودجه را برآورده کند.

در فاز 2، تمرکز بر پیش‌بینی آنچه احتمالاً در برنامه‌ریزی سه یا پنج‌ساله اتفاق می‌افتد، است. این پیش‌بینی مبتنی بر کارایی سازمان درگذشته، تجزیه‌وتحلیل آینده با توجه به تمایلات درونی سازمان و پارامترهای خارجی مثل به‌صرفه بودن و بازار، انجام می‌شود. این فاز، فروش و رشد بازار و تأثیر آن بر درآمدها و هزینه‌های ترازنامه پیش‌بینی می‌کند. برنامه‌ها بااینکه کمی و درون‌گرا هستند، روی شکاف بین آنچه هدف‌گذاری شده و منابع در دسترس تمرکز دارد.

در فاز 3، سازمان برای اولین بار، محیط خارجی را برای رسیدن به درک کاملی از ماهیت رقابت در صنعت خود بررسی می‌کند تا تهدیدات و فرصت‌های بالقوه را برای کسب سود، بررسی و ارزیابی کند. سازمان ممکن است که نیاز به بازبینی سبد محصول خود برای تطابق با تقاضای بازار، افزایش ارزش‌افزوده در محصولات و خدمات موجود یا کاهش هزینه‌ها داشته باشد. هریک از این شرایط شناسایی توسعه محصول جدید، یافتن منابع یا گزینه‌های بازاریابی و ارزیابی آن‌ها نه‌تنها برای سازمان مناسب است بلکه عرضه و تقاضای بازار رقابتی را نیز راضی می‌کند.

در فاز 4، سازمان می‌تواند دست به نوآوری بزند و محیط کسب‌وکار خود را ایجاد کند یا آن را گسترش دهد. این مرحله به‌وضوح نشان می‌دهد که محصولات و جایگاه رقابتی تا چه اندازه مهم هستند. در محیط‌های کسب‌وکار پویای امروزی، محصولات به‌سرعت مهجور می‌شوند و تنها منبع واقعی سود رقابتی توانایی پاسخگویی به تغییرات بازار با محصولات جدید و بهبود رقابت است. ارزش‌ها، فرهنگ و ساختار سازمان فرایندها و شایستگی‌های موردنیاز را تقویت کرده و نقش کلیدی در صنعت برای سازمان ایجاد می‌کند درنتیجه می‌تواند بر سرنوشت خودکنترل داشته باشد. بدیهی است حفظ این پیشگام و پیشرو بودن نیاز به نوآوری دارد.

برخی سازمان‌ها توانایی ارائه استراتژی‌های خلاقانه حداقل برای بخش‌هایی از کسب‌وکار خود رادارند، همچنین بر محیط رقابتی نظارت داشته و به‌صورت مؤثر سود سالانه را پیش‌بینی می‌کنند. طی نمودن مراحل 3 و 4 نشان می‌دهد که مراحل 1 و 2 به‌خوبی پیش رفته است. درنتیجه تفکر استراتژیک می‌تواند منجر به نتایج مالی موردنیاز شود. گام بزرگ حرکت از مرحله 2 به 3 تغییر گرایشی را برای سازگاری با محیط خارجی و کسب دانش موردنیاز توسط سازمان برای ارزیابی واقع‌بینانه اینکه سازمان چه چیزی را چطور می‌خواهد در محیط رقابتی انجام دهد، نشان می‌دهد. مدل وابسته به زمان نیست. متأسفانه برخی سازمان‌ها هنوز در فاز 1 درجا می‌زنند. مشاهداتی در مورد تکامل ماهیت مسائل مدیریت استراتژیک بر اساس این مدل می‌تواند ارزشمند باشد:

·        رویکرد توسعه استراتژی IS/IT اغلب، در بهترین حالت، در پشت رویکرد سازگار برای تدوین استراتژی کسب‌وکار قرار می‌گیرد. درحالی‌که سازمان ممکن است در فازهای 3 یا حتی 4 به‌خوبی مدیریت شود، درواقعیت ممکن است استراتژی IS/IT در همان فاز اول (برنامه بودجه سالانه IT‌ و پروژه فعلی برنامه‌ها را هدایت می‌کند) یا شاید فاز دوم درجا بزند (برنامه‌ریزی مدیریت IT بر اساس منابع آینده به پیش‌بینی نیازهای احتمالی وابسته است). جایی که چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد، از دیدگاه کسب‌وکار، واحد IT‌ "در دنیای خودش زندگی می‌کند" و نمی‌تواند به‌سرعت پاسخگوی تغییرات محیط باشد. هدف این کتاب همسو کردن فرایندها و تفکر برنامه‌ریزی استراتژیک IS/IT با فشارها و نیازهای دنیای واقعی در فازهای 3 و 4 است.

·        در اوایل دهه 1990، منحنی بلوغ بسیاری از سازمان‌ها به دلیل رکود اقتصادی دچار سقوط شد و سازمان‌ها مجبور شدند که روی برنامه‌های کوتاه‌مدت مالی که بقای آن‌ها را تضمین کند، تمرکز کنند. دولت بریتانیا، سیاست‌های خصوصی‌سازی، تجمیع ادارات و تجارت بازاری را معرفی کرد (مانند خدمت سلامت ملی NHS). بسیاری از سازمان‌ها مجبور شدند غالباً اقدامات کوتاه‌مدت یک‌ساله‌ای را برنامه‌ریزی کنند. درنتیجه، بسیاری از سازمان‌های عمومی و بخش خصوصی که برنامه بلندمدتی داشتند می‌بایست عملکرد مالی خود را سالانه بهبود می‌بخشیدند. چنین اقداماتی، روی طرح‌های سرمایه‌گذاری مثل IS/IT تأثیر گذاشت که نمی‌تواند به‌راحتی بهبودهای محسوسی در افق 12 ماهه داشته باشد.

·        در طول دهه 1990، محیط کسب‌وکار بسیار سریع‌تر از گذشته دچار تغییر می‌شد و پیش‌بینی تغییرات بسیار مشکل شده بود. به‌جز چند مورد از صنایع پایدار، تفسیر گذشته، به‌عنوان شاخصی قابل‌اعتماد برای پیش‌بینی روندهای آینده، ممکن نبود. اگرچه این دوره پایدارترین دوره رشد اقتصادی در تاریخ همراه با افزایش جهانی‌شدن و پیشرفت‌های سریع فناوری و افزایش مشتریان بود، شرکت‌هایی که در فازهای 3 و 4 این مدل مهارت نداشتند، آسیب‌های زیادی دیدند. پیش‌بینی آینده حتی برای نام‌هایی مانند Marks & Spencer در بریتانیا و Sears در ایالات‌متحده که درزمینهٔ خرده‌فروشی پوشاک فعالیت می‌کردند نیز با دشواری همراه بود. از 1980، با توجه به عدم اطمینان از پیش‌بینی آینده، سهامداران خواستار بازده بیشتر و معین و ایجاد برنامه استراتژیک مشکل‌تر بودند. این امر نه‌تنها باعث کاهش افق برنامه‌ریزی و به طبع آن تمرکز بر برنامه‌ها و عملکرد مالی کوتاه‌مدت شد بلکه باعث تغییر مکرر استراتژی‌ها نیز می‌شد.

·        تمرکز بر ایجاد برندهای متمایز و استراتژی‌های مبتنی بر برند در 20 سال گذشته تصادفی نیست. مدیریت برند باهدف دستیابی به موفقیت در فاز 4 به رسمیت شناختن دنیای خارجی به‌اضافه شفافیت در استراتژی موردنیاز برای همسو کردن همه منابع و توانایی‌های داخلی، انجام می‌شد.

·        در اواخر دهه 1990، تجاری‌سازی اینترنت و کاهش هزینه‌های فناوری اطلاعات فرصت‌های زیادی را برای ایجاد استراتژی‌های جدید برای کسب بازار، محصولات و خدمات جدید فراهم کرد. در چنین شرایطی برای بسیاری از شرکت‌های فعلی بزرگ برای تطابق استراتژی‌های خود، ایجاد خلاقیت در کسب‌وکار و کاهش ریسک باخت بسیار مشکل است. بسیاری از اقتصادهای جدید مانند شرکت‌های نوپا که ساختار قدیمی در کسب‌وکار یا محیط IS/IT که مانع فعالیتشان نشود، نداشتند، در همین زمان توسعه یافتند. کاملاً واضح است که بسیاری از آن‌ها رقبای سازمانی نداشتند و موجب شد که در بازار و صنایع رقابتی به موفقیت دست یابند. بااین‌حال با توجه به‌سرعت رشد رقبای جدید از طریق برنامه‌ای IT خلاقانه، باعث شده است بسیاری از شرکت‌های محافظه‌کار، با هوشیاری در IS/IT‌سرمایه‌گذاری کنند و به یک استراتژی برای کسب‌وکار خود دست یابند یا با عدم سرمایه‌گذاری سازمان را با یک ضرر جدی روبه‌رو کنند. ظهور کسب‌وکار الکترونیک اهمیت IT را برای مدیران ارشد نمایان کرد چراکه تنها در سال 2000 قیمت سهام شرکت‌ها تحت تأثیر استراتژی‌های کسب‌وکار الکترونیک بوده است.

مقایسه استراتژی و برنامه‌ریزی

بحث‌های اخیر در مورد استراتژی و برنامه‌ریزی ممکن است باعث سردرگمی و تصور غلط در بسیاری از سازمان‌ها در مورد این دو اصطلاح شود. مینتزبرگ ادعا می‌کند که برنامه‌ریزی استراتژیک، تفکر استراتژیک نیست. او می‌نویسد: وقتی شرکت‌ها تفاوت این دو را درک کنند می‌توانند به استراتژی ایجاد فرایند دست پیدا کنند؛ کسب آنچه مدیر از همه منابع یاد می‌گیرد (از تجربیات شخصی و تجارب دیگران گرفته تا اطلاعاتی که از تحقیق بازار به دستش می‌رسد) و سپس این آموخته‌ها را به دیدگاهی تبدیل می‌کند که کسب‌وکارش در آن مسیر حرکت کند.

همه نیز به‌طور مشابه ادعا می‌کند که برنامه‌ریزی در مورد برنامه‌نویسی است و نه کشف، استراتژی باید به‌صورت دموکراتیک و نه توسط شخص مدیران ارشد ایجاد شود. او این سؤال را مطرح می‌کند که چگونه پادشاه اغلب قیام را رهبری می‌کند؟ با توجه به ماهیت خلاق فرایند استراتژی، او توجه شمارا جلب می‌کند که نمی‌توانید پایان را از آغاز ببینید. وضعیتی مشابه به زمانی که قصد توسعه استراتژی IS/IT دارید.

پورتر نشان می‌دهد که بسیاری از سازمان‌ها بین استراتژی و عملیات اثربخش سردرگم شده‌اند. درحالی‌که نیاز به عملیات اثربخش را رد نمی‌کنیم، اما کافی نیست. عملیات اثربخش به معنی اجرای فعالیت‌های مشابه بهتر ازآنچه رقبا انجام می‌دهند، است. در مقابل، موقعیت استراتژیک به معنی انجام فعالیت‌هایی است که رقبا انجام نمی‌دهند یا به روش‌های دیگری انجام می‌دهند.

این بدین معنی است که استراتژی نتیجه برنامه‌ریزی استراتژیک نیست اما محصول چندین فرایند است؛ بنابراین می‌تواند استراتژی را این‌گونه تعریف کرد: مجموعه از اقدامات یکپارچه باهدف افزایش طولانی‌مدت رفاه و قدرت سازمان در مقایسه با رقبا است.

اساساً سه فرآیند مرتبط وجود دارد که می‌تواند به ایجاد چنین استراتژی کمک کند:

·        تفکر استراتژیک خلاقیت و دید کارآفرینانه به روش‌های توسعه سازمان.

·        برنامه‌ریزی استراتژیک - تحلیل جامع و سیستماتیک برای توسعه برنامه‌ریزی یک عملیات.

·        تصمیم‌گیری فرصت‌طلبانه - واکنش مؤثر به تهدیدات و فرصت‌های غیرمنتظره.

برای دستیابی به یک یا همه این‌ها، درک کاملی از محیط تجاری، گروه‌های فشار، سهامداران و قابلیت‌های شرکت موردنیاز است؛ بنابراین داشتن یک ترکیب مؤثر از برنامه‌ریزی منسجم، تفکر برنده و فرصت‌طلبی موشکافانه احتمالاً بهترین تعریف مدیریت استراتژیک است که نه‌تنها شامل تنظیم و تطبیق آن است بلکه اجرای استراتژی را نیز شامل می‌شود.

 باوجوداین مباحث، سازمان‌ها به یک چارچوب برای هدایت تدوین استراتژی و تصمیم‌گیری استراتژیک نیاز دارند. درواقع، ابزارها و تکنیک‌ها می‌تواند در تفکر لازم برای ایجاد دیدگاه‌ها و استراتژی‌های نوآورانه مفید باشد.

چارچوب استراتژیک

بسیاری از تکنیک‌های تحلیلی تدوین استراتژی برای تمرکز بر روی یک مسئله استراتژیک خاص مانند تحلیل رقبا، قدرت سبد محصولات موجود یا مزایای نسبی در دوره‌های مختلف استفاده می‌شود. بااین‌حال، یک مفهوم وسیع‌تر وجود دارد تا تکنیک‌ها و ابزارها در آن استفاده شود که در اینجا به‌عنوان چارچوب استراتژیک از آن یاد می‌شود. هر سازمان برای موفقیت در مراحل 4 و 3 مدل مورداشاره، نیاز به بررسی بیشتر جنبه‌های این چارچوب دارد.

این چارچوب عوامل دخیل در مدیریت استراتژیک در کسب‌وکار را در سه لایه بررسی می‌کند (شکل 2.2):

·        محیط بیرونی.

·        گروه‌های فشار و سهامداران.

·        تدوین استراتژی و برنامه‌ریزی کسب‌وکار داخلی.

هر یک از این‌ها به‌اختصار در پایین بررسی‌شده است، قبل از اینکه برخی از این روش‌ها و ابزارها مورداستفاده قرار بگیرند، می‌تواند تأثیر آن‌ها و تدوین استراتژی‌های مناسب را تحلیل کرد.

محیط بیرونی

کسب‌وکارها یا شرکت‌هایی که در یک محیط خارجی به‌طور گسترده فعالیت می‌کنند، در بسیاری از جنبه‌ها نیاز به تحلیل کامل، درک و تفسیر در اوایل فرآیند استراتژی کسب‌وکار دارند. شش عامل مهم و مرتبط با بیشتر صنایع و سازمان‌ها در اینجا در نظر گرفته‌شده است.

این عوامل محیطی معمولاً باهم در نظر گرفته می‌شوند، در مراحل اولیه تفکر استراتژیک با استفاده از رویکرد تحلیلی PEST (سیاست، اقتصاد، جامعه و فناوری) (عوامل قانونی که معمولاً شامل عوامل سیاسی و محیط‌زیست و عوامل اجتماعی در تحلیل PEST استاندارد است). این عوامل مهم هستند چراکه با سرعت زیاد در حال تغییر هستند و بر بازار تجارت جهانی به‌طور فزاینده‌ای تأثیرگذار هستند. نظارت دقیق بر این عوامل ممکن است منجر به شناسایی به‌موقع فرصت‌های کسب‌وکار یا تهدیدات بالقوه برای انجام اقداماتی برای کاهش اثرات شود. از برخی مثال‌ها برای نشان دادن نیاز به این تحلیل استفاده خواهیم کرد.

اقتصادی

نوسان در اهمیت مکتب اصالت پول و اقتصاد بازار آزاد قبل از پایان دهه 1970 قابل پیش‌بینی نبود. بااین‌حال امروزه این‌یکی از ویژگی‌های نه‌تنها کشورهای غربی بلکه کشورهای اروپای شرقی، جمهوری‌های سابق اتحاد جماهیر شوروی و دیگر کشورهای کمونیستی سابق است. فرصت‌های افزایش کسب‌وکار مثل فرصت‌های یافتن منابع کشورهای با هزینه‌های کم غیرقابل‌انکار است. اثرات بدهی جهان سوم بر نظام مالی و عملکرد شدید کشورهای تازه صنعتی شده با مازاد تجارت قدرتمند خود باعث شده است که کشورهای غربی بیشتر بر خاور دور، آفریقا و جنوب آمریکا تمرکز کنند. بااین‌حال، در طول دهه 1990 بسیاری از این اقتصادهای قدرتمند به دلیل مشکلات مالی و ارزی ناشی از عدم انطباق با خواسته‌های فزاینده بازار آزاد، با رکود شدید مواجه بودند. حمایت از تولیدات در بازارهای داخلی، عدم وجود رقابت در این سال‌ها را پنهان کرده بود. درنتیجه، توجه شرکت‌ها به شرق اروپا و آمریکای لاتین جلب شد. با توجه به اهمیت ثبات سیاسی هم برای بازارها و هم برای منابع عرضه‌کننده، مثلاً بحران پولی آرژانتین در 2001، نشان می‌دهد که این وضعیت نیاز به ارزیابی مستمر دارد. اثرات توان نسبی ارزهای مختلف، نرخ تورم، نرخ بازار پول و قوانین مالیاتی، چالش‌های زیادی را به کسب‌وکارهای جهانی تحمیل می‌کند. این مسائل، روی تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری و توسعه بازارهای جدید تاثیرمیگذارد. این استدلال توسط برخی در طول سال 2000 مطرح‌شده بود که با توجه به پیش‌بینی تجاری شدن اینترنت و بازسازی صنایع، منطق کسب‌وکارهای قدیمی دیگر از بین رفته و قواعد اقتصادی تغییریافته‌اند. به نظر می‌رسد با توجه به تجزیه‌وتحلیل‌ها و شواهد موجود بازگشت سریع به اقتصاد قدیمی در 2001 ممکن نیست. سرمایه‌گذاری در اقتصادهای جدید رونق کوتاه‌مدتی را برای شرکت‌های با فناوری بالا ایجاد می‌کند که بسیاری از این سرمایه‌گذاری‌ها گزینه‌های با ریسک بالا هستند. هزینه‌های مجوز پرداخت‌شده توسط شرکت‌های مخابراتی برای نسل 3 تلفن همراه، بدهی زیادی را برای آن‌ها باقی گذاشته است. دیگران، مثل مارکونی، کسب‌وکار خود را از فعالیت‌های اقتصادی قدیمی به فعالیت‌های اقتصادی جدید پیکربندی کردند و با نتایج ویرانگری روبرو شدند وقتی‌که رشد انفجاری پیش‌بینی‌شده محقق نشد.

اجتماعی

محیط اجتماعی می‌تواند تأثیر زیادی روی استراتژی‌ها و گزینه‌های استراتژیک بگذارد. به‌طور مثال، در محیط اجتماعی، آگاهی نسبت به مسائل و فرصت‌ها در سازمان‌ها با افزایش افراد بازنشسته و تأثیرگذاری هرکدام از آن‌ها، در حال رشد است. هرچه نوع بشر بیشتر زنده بماند، تقاضای بیشتری برای خدمات بهداشتی و مراقبت از سالمندان نیز به دنبال خواهد داشت. از سوی دیگر، این بخش از جمعیت سطح بالایی از درآمد قابل‌مصرف با تعهدات کم دارند. پیش‌بینی‌شده است بیشتر بچه‌هایی که در اروپای غربی در 1988 متولدشده‌اند تا 100 سالگی زندگی کنند. تأثیر این موضوع بسیار هنگفت است. دولت باید از تعداد زیادی بازنشسته که مشمول کاهش مالیات هستند حمایت کند. از سوی دیگر، حوزه وسیعی برای تغییر چهره صنایع خرده‌فروشی مصرف‌کننده برای فراهم کردن سلیقه افراد مسن، وجود دارد. IT در حال حاضر یک عامل اجتماعی است و متأثر از دسترسی افراد به اینترنت به‌عنوان یک کانال ارتباطی یا منبع اطلاعاتی است. فیلسوف مدیریت، چارلز هندی، در مورد داشتن یا نداشتن اطلاعات و پیامدهای اجتماعی گروهی که در حال طرد شدن است، صحبت کرده است. بسیاری از شرکت‌ها در حال حاضر دارای استراتژی مسئولیت اجتماعی هستند. مدیرعامل شرکت وودافون، اشاره می‌کند که با افزایش مشتریان شرکت، گسترش جغرافیایی و توسعه خدمات نوآورانه، شرکت مسئولیت‌هایی را در سراسر جهان کسب کرده است. اشتیاق ما برای رسیدن به بالاترین استاندارد مسئولیت اجتماعی به‌اندازه اشتیاق ما برای ارائه خدمات برجسته به مشتریان ماست.

سیاسی

اگرچه جامعه اقتصادی اروپا سی سال قبل از 1992 وجود داشته، پیمان ماستریخت اتحادیه اروپا را شکل داد که برای سال‌ها، با از بین بردن موانع تجاری بین کشورهای عضو و حذف قوانین محدودکننده، یکی مهم‌ترین تغییرات در منطقه اروپا بود. این موضوع با هماهنگ کردن مالیات بر خرید، حذف تعرفه و از ژانویه 2002، با استفاده از ارز مشترک در کشورهای عضو، میسر شد. همراه با قوانینی که اجازه جابجایی آزاد نیروی کار در اتحادیه اروپا را فراهم کرده بود، اتحادیه اروپا به‌زودی به یک بازاری باقدرت خرید کافی و تهدیدی برای بازار داخلی ایالات‌متحده تبدیل شد. از سوی دیگر، روابط اقتصادی میان ایالات‌متحده، مشتریان آمریکای شمالی و جنوبی و حاشیه اقیانوس آرام تقویت شد. شرکت‌ها باید به اهمیت این توسعه استراتژی دقت کنند. دهه 1990، بعد از تغییرات چشمگیر در دهه قبل، دوره ثبات سیاسی در سراسر جهان بود. اگر اقتصادهای جدید دارای ثبات سیاسی نباشند نمی‌تواند به توسعه تجارت جهانی در آینده امیدوار بود. حملات تروریستی 11 سپتامبر، باعث بی‌ثباتی سیاسی و سطح بالایی از عدم اطمینان شد.

قانونی

در پاسخ مستقیم به تأثیر IT، بسیاری از کشورها، حفاظت از داده‌ها یا حریم خصوصی را در تلاش برای حفاظت از منافع افراد در برابر استفاده نامناسب دولت‌ها و شرکت‌ها از این اطلاعات، مطرح کرده‌اند. البته میزان پوشش حریم خصوصی در کشورهای مختلف متفاوت است. با ظهور اینترنت مسائل مربوط به حریم خصوصی مطرح‌شده است. مدافعان حریم خصوصی در ایالات‌متحده اعتراضی را در مورد افشای اطلاعات توسط DoubleClick، بزرگ‌ترین شرکت تبلیغاتی در ایالات‌متحده، رهبری کردند. این شرکت اطلاعات شخصی مردم و عادات خرید آن‌ها را جمع‌آوری می‌کرد. بسیاری از شرکت‌ها نمی‌دانند که قوانین محدودکننده‌ای در مورد جمع‌آوری اطلاعات وجود دارد. در چنین وضعیتی و همچنین اعتبار تجارت کاغذی در برابر تجارت الکترونیک، نیاز به قوانینی برای مقابله با شرایط جدید در کشورهای مختلف وجود دارد. تجارت مبتنی بر اینترنت، مشکلات قانونی جدیدی را ازنقطه‌نظر انتقال مالکیت و پرداخت مالیات بر خرید توسط چه کسی، به وجود آورده است. صنعت موسیقی اولین صنعتی است که برای حل مشکلات حساس حق مالکیت مادی و معنوی برای فروش در سراسر اینترنت، به دادگاه متوسل شد. تصور می‌شود که تقلب با استفاده از کامپیوتر رواج یافته است و هزینه‌ای زیادی توسط سازمان‌ها صرف می‌شود اما کشف چنین تقلب‌هایی دشوار است و پیگرد قانونی آن تقریباً غیرممکن است.

محیط‌زیست

لابی زیست‌محیطی در سراسر جهان گسترش‌یافته است. ظهور جنبش سبز و احزاب سیاسی سبز در غرب اروپا نشانه افزایش آگاهی نسبت به حفاظت از محیط‌زیست است. این تحرکات اثرات قابل‌توجهی بر فعالیت‌هایی مثل شکار نهنگ یا تولید برق و حرکت به سمت تولید برق هسته‌ای (به خاطر مشکلات ناشی از انتشار دی‌اکسید کربن و باران اسیدی) و افزایش تأکید بر جستجوی منابع جایگزین انرژی داشته است. متخصصان رادیکال محیط‌زیست در اواخر دهه 1990 حوزه فعالیت خود را به مسائل اقتصادی و اجتماعی گسترش داده‌اند. اصلاح جنبش‌های خیابانی باعث شده تا معترضان برای برجسته کردن اهمیت شرکت‌ها و دولت‌ها در غفلت از محیط‌زیست و مردم به خاطر اهداف اقتصادی، به مناطق شهری روی بیاورند. ده‌ها هزار نفر از معترضان، از سازمان تجارت جهانی درخواست کرده‌اند که اقدام عملی در مورد جلوگیری از آسیب‌های زیست‌محیطی و بهره‌برداری از منابع کشورهای درحال‌توسعه توسط شرکت‌ها، انجام دهند. از اینترنت برای بسیج و سازمان‌دهی تظاهرات استفاده می‌شود. فناوری جنبش‌های اعتراضی را قادر ساخته تا کمپین‌هایی را در سراسر جهان ترتیب دهند و در برابر عواقب نامطلوب جهانی‌سازی اقتصاد متحد شوند. در فیلیپین، کشوری که پیام متنی بسیار محبوب است، استفاده از فناوری توسط معترضان باعث تسهیل در براندازی رییس‌جمهور سابق این کشور شد. همچنین در تلاش برای محدود کردن شرکت‌ها، این فشارها می‌تواند منجر به افزایش فعالیت‌های تحقیق و توسعه و ایجاد فرصت‌های جدید کسب‌وکار شود. گروه‌های محیط‌زیستی، استدلال می‌کنند که دید زیست‌محیطی نسبت به جهان باعث شکل‌گیری میلیون‌ها شغل برای نجات این سیاره خواهد شد.

فنّاورانه

عموماً محیط فنی سریع‌تر از قبل تغییر می‌کند و خدمات و محصولات خلاقانه و روش‌های جدیدی برای تسهیل کسب‌وکار ایجاد می‌شود. در این فرایند محصولات قدیمی با سرعت بیشتری تولید می‌شوند. تغییرات مهم فناوری اطلاعات را در 15 سال گذشته که شامل موارد زیر است بررسی کنید:

·        تغییرات در ارتباطات راه دور، ازجمله ماهواره‌ها و فیبر نوری، شبکه‌های بی‌سیم که به‌خصوص با پهنای باند باعث شده مردم و شرکت‌ها سریع‌تر و گسترده‌تر باهم ارتباط برقرار کنند. این امر بی‌شک شدت و سرعت فعالیت‌های تجاری را افزایش داده و موجبات تبادل مؤثر و استفاده از اطلاعات را فراهم کرده است.

·        بهبود مداوم قیمت/کارایی کامپیوترها و نرم‌افزارها به این معنی است که می‌تواند با چند صد پوند به منبع عظیمی از اطلاعات دست‌یافت و آن‌ها را پردازش کرد. این باعث می‌شود که یک فرد قادر باشد دامنه وسیعی از وظایف را انجام دهد و با افراد بیشتری در ارتباط باشد. همچنین موجب افزایش توانایی استراتژیک سازمان، ایجاد چابکی در انجام وظایف شود و عدم استفاده صحیح از آن ممکن است منجر به هرج‌ومرج در سازمان و سوءاستفاده از زمان و منابع شود.

·        چون کامپیوترها قابل‌حمل شده‌اند، افراد کمتر به میز کارشان محدود هستند و سازمان‌ها کمتر دنبال دفتر کار هستند. برای بسیاری از شرکت‌ها مفاهیم قدیمی دفتر کار دوباره تعریف‌شده است به‌طوری‌که فقط جایی باشد که اتصال به شبکه برقرار باشد.

·        توانایی افراد مثلاً مشتریان برای جستجوی محصولات جایگزین و ظهور گروه‌های خرید آنلاین که نیازهای خریداران جمع‌آوری کرده‌اند، قدرت خرید را در بسیاری از صنایع مصرفی افزایش داده است.

·        ظهور تلویزیون دیجیتال گزینه‌های بیشتری را، نه‌تنها برای سازمان‌های تجاری بلکه برای خدمت‌رسانی توسط سازمان‌های بخش عمومی به اعضای خود ارائه می‌دهد.

·        علاوه بر این، پیشرفت‌های بزرگ درزمینهٔ پردازش اسناد و تصاویر رخ‌داده است. استانداردهای جدید مانند XML که تبادل انواع تصاویر دیجیتالی و اسناد را از طریق انواع وسایل دسترسی مانند تلفن‌های ویدئویی در دهه آینده خواهند رسید، ممکن کرده است.

سیگنال‌های رسیده از محیط خارجی باید به‌طور مداوم نظارت و تفسیر شود تا سازمان‌ها هم بتوانند با تهدیدات مقابله کنند و هم در آینده سرمایه‌گذاری کنند. برای کمک به مدیریت برای درک مفاهیم چنین سیگنال‌هایی، پایگاه داده‌ها و منابع اطلاعاتی آنلاینی در دسترس است که اطلاعات و تفاسیری از آن را در اختیار قرار می‌دهند. مهم‌ترین مشکل یافتن منابع مناسب و مرتبط، بروز و اطلاعات قابل‌اعتماد است.

با اندکی استثنا، یک سازمان می‌تواند نسبت به محیط خود واکنش نشان دهد و نمی‌تواند به‌تنهایی محیط را کنترل یا تغییر دهد. بااین‌حال، با دسته‌بندی کردن دیگر سازمان‌ها در همان صنعت یا با علایق یکسان، می‌تواند بر محیط خارجی به‌صورت مستقیم (مثل برقراری استانداردها و پروتکل‌ها) یا به‌طور غیرمستقیم از طریق انجمن‌های تجاری و با وضع قوانین و مقررات، تأثیر گذاشت. در برخی موارد سازمان‌های بزرگ می‌توانند محیط خارجی را با نیازهای خاص شکل دهند (مثل ایجاد استانداردهای بالفعل) که باعث ایجاد مزایای رقابتی پایدار و بلندمدت می‌شود.

2.1 قانون حفاظت از داده‌ها

دستورالعمل اتحادیه اروپا در مورد داده‌های شخصی که در انگلستان با عنوان قانون حفاظت از داده‌ها در 1998 اجرا شد، استفاده از اطلاعات شخصی را محدود کرده است و در برخی موارد این کار را غیرقانونی اعلام می‌کند.

این اقدام استفاده از اطلاعات شخصی را محدود کرده است و پردازش داده‌های کنترل نیازمند هشت اصل حفاظت از داده‌ها است.

طبق این اصول که اطلاعات باید:

·        فرآوری منصفانه و قانونی

·        استفاده در اهداف محدود

·        کافی، مناسب و نه بیش‌ازحد.

·        دقیق

·        طولانی‌تر ازآنچه لازم نیست نگهداری نشود.

·        پردازش مطابق با موضوع حقوقی اطلاعات

·        امن

·        بدون محافظت کافی به کشور دیگری منتقل نشود.

داده‌های شخصی هرگونه اطلاعات مربوط به افراد، نه‌فقط شهروندان بریتانیا است. چنین اطلاعاتی شامل جزئیات اساسی مانند اسم و آدرس که شاید در دسترسی به یک وب‌سایت یا در یک خرید جمع‌آوری‌شده است. ایمیل‌ها را نیز می‌تواند شامل شود چراکه برای ثبت دامنه‌ها و آدرس‌های اینترنتی برای احراز هویت کاربران از آن‌ها استفاده می‌شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

REF:

1.            M.J. Earl, ‘The risks of outsourcing IT’, Sloan Management Review, Spring, 1996, 26–32.

 

2.            Index Foundation, Building the New Information Infrastructure, Index Foundation Final

Report 91, CSC Index, London, 1993.

3.            T. Clark, R. Zmud and G. McCray, ‘The outsourcing of information services: Transforming

the nature of business in the information industry’, in L.P. Willcocks and M.C. Lacity, eds,

Strategic Sourcing of Information Systems, John Wiley & Sons, Chichester, UK, 1998,

pp. 45–78.

4.            D.A. Marchand, W. Kettinger and J.D. Rollins, ‘Information orientation: People, technology and bottom line’, Sloan Management Review, Summer, 2000, 69–80.

5.            T.H. Davenport, ‘Saving IT’s soul: Human-centred information management’, Harvard

Business Review, March–April 1994, 119–131; T.H. Davenport, Information Ecology:

Mastering the Information and Knowledge Environments, Oxford University Press, New

York, 1997; D.A. Marchand, W. Kettinger and J.D. Rollins, ‘Information orientation:

People, technology and bottom line’, Sloan Management Review, Summer, 2000, 69–80;

S.M. McKinnon and W.J. Bruns, The Information Mosaic, Harvard Business School

Press, Boston, 1992.

6.            C. Soh and M.L. Markus, ‘How IT creates business value: A process theory synthesis’, in

Proceedings of the 16th Annual International Conference on Information Systems, Amsterdam, The Netherlands, December 1995, pp. 29–41.

7.            T.H. Davenport, ‘Saving IT’s soul: Human-centred information management’, Harvard

Business Review, March–April 1994, 119–131.

8.            G. Stalk, P. Evans and L.E. Shulman, ‘Competing on capabilities: The new rules of corporate strategy’, Harvard Business Review, March–April 1992, 57–69; D.J. Teece, ‘Strategies

for managing knowledge assets: The role of firm structure and industrial context’, Long

Range Planning, Vol. 33, 2000, 35–54. To further confuse an already confusing area, Mascarenhas et al. suggest that competencies can be ‘reliable processes’. See B. Mascarenhas, A.

Baveja and M. Jamil, ‘Dynamics of core competencies in leading multinational companies’,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Description: Description: Description: a


Farabi Institute of Higher Education

Graduate School of Management

 

 

Master of Technology Management

(Concentration: Transfer of Technology Management)

 

 

Strategic Planning for

Information Systems

 

 

Researcher:

Khashayar -Nemovi

 

 

Master:

Dr. Hussein Salarian

 

 

 

Autumn 2016

 

 

 

 

An Overview of Business Strategy Concepts and the
IS/IT Strategy Implications

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

As discussed in Chapter 1, most organizations are today aware that information systems strategies must be developed within the wider context of the corporate and business strategy formulation and implementation processes. Further, it has become increasingly important, in the last decade, that investments made in information systems and technology throughout an organization are directed toward the achievement of business objectives and plans. This does not imply that IS/IT is only a
means of implementing chosen strategies; IS/IT can also be an enabler of new business strategies, strategies that are not possible without the application of IT. However, in the past, a significant proportion of the money spent on information systems and technology has had little relationship to those objectives, which is one of the many reasons why the potential benefits from investments made in IT have frequently not been realized. Success in managing IS/IT involves both maximizing the
return on the money invested in acquiring, processing and using information within an organization, and enabling the strategic use of information either to gain competitive advantage or to repel competitive threats.

Consequently, it is vital that business managers are involved in the process of developing information and systems strategies, which means that this process must be clearly understood by those managers.1 It must be related to their business issues and be conducted using tools and techniques that are familiar to them, in a language that they understand, completely avoiding the jargon that surrounds IT.
Formal approaches to business planning began in the 1950s and, since then, a wide range of approaches and planning tools and techniques have been developed. These continue to evolve in response to the increasingly complex and rapidly changing business environment. In this chapter some of these well-established business strategy and planning concepts and techniques are briefly outlined. As each of the concepts or techniques is discussed, implications that can immediately be derived for the development of IS strategies are considered. The approaches adopted by organizations for the strategic planning IS/IT are discussed in more detail in the next chapter.


THE EVOLVING NATURE OF STRATEGY AND STRATEGIC PLANNING IN RGANIZATIONS


All organizations have some form of strategy, whether implicit or explicit, and the essence of business strategy lies in creating future competitive advantages faster than competitors.

Yet, formal strategic planning, as we know it today, is a relatively recent phenomenon and arose as a result of developments in program planning and budgeting developed during World War II. During the 1950s, a second stream of thought, pioneered at the Harvard Business School, highlighted the importance of having an overall corporate strategy to integrate the various functional areas.

Yet, as early as 1976, Ansoff et al.2 recognized the failure of strategic planning, at that time, to resolve the problems of the firm in the postindustrial era. They suggested strategic management, within which formal planning would be but one component of a much more complex socio dynamic process that brings about strategic change in an organization.


Exploring the evolution of strategy and strategy planning in organizations, Gluck et al.3 developed a model to describe its increasing maturity.

Although there have been many changes in the business world, particularly since 1980, the model describes how the core issues have evolved, along with the need for new approaches to developing and implementing strategies. The basic model is depicted in Figure 2.1.


In Phase 1, the focus is on cash flow and annual financial planning, and involves relatively simple techniques to develop medium-term budgets.


These exercises are usually carried out internally, department by department, and consolidated. The focus of planning is to reduce everything to a single financial issue—meeting the budget.


At Phase 2, the focus is on trying to predict, or forecast, what is likely to happen within, say, a three to five-year planning horizon, usually by reference to historical performance, analyzed and projected into the future using internal trends and external parameters such as economic and market research data. It forecasts sales and market growth and predicts the effect on income and expenses and changes to the balance
Sheet. Plans, though, are still quantitative and internally orientated, focusing on the gap between what is targeted and the resources that are available.

 

                                                                                  

Within Phase 3, the organization, for the first time, considers the external environment to gain a thorough understanding of the nature of competition in its industry, in order to assess and consider potential threats and position itself to gain advantage. The organization might need to revise its product portfolio to match demands in more attractive market sectors, or increase the value-added features of existing products and services, or significantly reduce its unit costs. Each of these situations implies the identification of new product development, sourcing or marketing options and their evaluation to find those that not only suit the organization, but also best satisfy the pressures and demands of the competitive marketplace.


By Phase 4, the organization is driven by innovation and becomes capable of creating its own business environment, at least to some extent. This phase implies that, while products and competitive positioning are clearly important, they are only so at a given point in time.

In today’s dynamic business environment, products quickly become obsolete and the only real source of competitive advantage is the ability to respond consistently to changing markets with new products and ever-improved competitiveness.

 The organization’s values, culture and structure will reinforce the processes and competencies required to develop and sustain a leading role in the industry thus enabling it to have significant control over its own destiny. Obviously, sustaining this leadership will require continuing innovation.


While some organizations are capable of a truly creative strategy, at least for significant parts of the business, they also have to monitor the competitive environment, forecast effectively and deliver an annual profit. Progressing to Stages 3 and 4 implies that 1 and 2 are handled effectively, so that strategic thinking can be converted to the required financial results. The major step change depicted in the move from Stage 2 to 3 reflects the reorientation to adopt an external perspective and obtain the new knowledge required by the organization, to assess realistically what it does and how well it does it in the context of its competitive environment. The model is not time dependent; unfortunately, some organizations still remain in Phase 1.


It is worth making a few observations about the evolving nature of strategic management issues based on this maturity model:

. The approach to IS/IT strategy development is often, despite the best of intentions, ‘behind’ the approach adopted for business strategy formulation. While the organization may well be managing overall in Phase 3 or even 4, the approach to IS/IT strategy may, in reality, still be in Phase 1 (the current project plan and annual IT budget driving the plans) or perhaps Phase 2 (IT management planning future resource requirements based on a forecast of likely needs).
Where this occurs, the IT unit is often seen by the business as ‘living in a world of its own’ and unable to react to the rapidly changing environment. In many ways, the purpose of this book is to realign the processes and thinking of IS/IT strategic planning with the real-world pressures and requirements in Phases 3 and 4.


. During the early 1990s, many organizations actually regressed down this maturity curve as recession deepened and they were forced to focus on short-term financial survival. In the UK, government policies saw the introduction of privatization, devolvement to agencies and market trading (e.g. in the National Health Service [NHS]), forcing many organizations to plan on a much shorter time horizon, often based on one-year financial measures. As a result, many public and private sector organizations that had perhaps been planning for the long term now had to produce improvement in financial performance year on year. This seriously affected those investment plans, including IS/IT, that cannot often
easily deliver demonstrable improvements within a 12-month time horizon.


. During the 1990s, the business environment changed at a faster pace than ever before, creating increased uncertainty and making forecasting more difficult. Except in a few, relatively stable industries, it was no longer possible to interpret the past as a reliable indicator of future trends. Even though the period saw the longest sustained period of economic growth in history, increasing globalization,
rapid technological advances and increasingly sophisticated customers meant that firms not adept in Phases 3 and 4 of the model suffered badly. Even household names such as Marks & Spencer in
the UK and Sears in the US found the retail clothing market increasingly difficult to understand and predict. Since the 1980s, shareholders have been demanding more certain and higher returns, making strategic planning more difficult, given the increasing uncertainty about future forecasts. This has also, therefore, shortened the planning horizon causing management to focus on shorter-term, financial performance but also change strategies more frequently.


. It is not coincidental that the focus on creating distinctive brands and brand strategies has increased over the last 20 years. Brand management is aimed at achieving success in Phase 4—external recognition of real or perceived uniqueness, plus the clarity of strategy required to marshal and align all the internal resources and capabilities ‘behind the brand’.


. In the late 1990s, the commercialization of the Internet and the reduced cost of information technologies offered many opportunities to create ‘new’ strategies—to reach new markets and offer new products and services. As is usual in such circumstances, it was difficult for many large incumbent companies to adjust their strategies to become more creative and less risk averse. Most of the ‘new
economy’ developments were initiated by start-ups, the ‘dot, coms’, who had no legacy of business structure or existing IS/IT environment to inhibit them. But, as rapidly became clear, neither did most
of them have the full set of organizational competencies, those acquired in Stages 1–3, to succeed in highly competitive markets and industries. However, the speed with which new competitors could emerge through innovative applications of IT has forced many, more conservative organizations to realize that astute investment in IS/IT can enhance a business strategy, or at least that a lack of investment could leave the organization at a serious disadvantage.


While it is over simplistic to state that the arrival of ‘e-business’ at last made senior management realize the importance of IT, it was only in the year 2000 that companies’ share prices were affected by whether or not they had an e-business strategy!

 

 

Strategy versus Planning


Recent debates around strategy and planning have highlighted a misconception and confusion that exists in many organizations regarding the two terms.5 Mintzberg6 asserts that ‘strategic planning’ is not ‘strategic thinking’. He writes, ‘when companies understand the difference between planning and strategic thinking, they can get back to what the strategy making process should be: capturing what the manager learns from all sources (both the soft insights from his or her personal experiences and
the experiences of others throughout the organization and the hard data from market research and the like) and then synthesizing that learning into a vision of the direction that the business should pursue.’
Similarly, Hamel7 asserts that planning is about programming not discovering, that strategy making must be democratic and is not the sole preserve of senior managers. He wryly poses the question of how often has the monarch led the uprising? Given the creative nature of the strategy process, he notes that you ‘cannot see the end from the beginning’, a situation that is similar when embarking on developing an IS/IT strategy.


Porter suggests many organizations have confused operational effectiveness with strategy. While not rejecting the need for operational effectiveness, he argues that it is a necessary but not a sufficient condition.
Operational effectiveness means performing similar activities better than rivals perform them. In contrast, strategic positioning means performing different activities from rivals’ or performing similar activities in different ways.

This implies that ‘strategy’ is not the result of strategic planning but the product of a number of processes. Strategy can therefore be defined as: an integrated set of actions aimed at increasing the long-term well-being and strength of the enterprise relative to competitors.


There are essentially three interrelated processes that can contribute to the establishment of such a strategy :


. strategic thinking—creative, entrepreneurial insight into the ways the enterprise could develop;

 .strategic planning—systematic, comprehensive analysis to develop a plan of action;


.opportunistic decision making—effective reaction to unexpected threats and opportunities.

To achieve any or all of these, a thorough understanding of the business environment, pressure groups, stakeholders and the enterprise’s capability is required. Having an effective combination of coherent planning,
incisive thinking and astute opportunism is probably best described as strategic management, which includes not only setting the strategy but also implementing and adapting it.

Notwithstanding these arguments, organizations require a framework to guide strategizing and strategic decision making. Indeed, tools and techniques can be useful in provoking the thinking necessary to
develop insights, visions and innovative strategies.

 


THE STRATEGIC FRAMEWORK


Many of the analysis techniques of strategy formulation are used to focus on a particular strategic issue such as the analysis of competitors, the strength of the existing portfolio of products or the relative merits of different courses of action. However, there exists a far broader context within which the techniques and tools are applied, described here as the ‘strategic framework’. Any organization in Stages 3 and 4 of the above model will need to consider most aspects of this framework to succeed.
The framework considers the factors involved in business strategic management in three layers (see Figure 2.2):. The external environment; pressure groups and stakeholders;. internal business strategizing and planning.


Each of these is considered briefly below, before some of the approaches and tools that can be used to analyses their impact and formulate appropriate strategies are outlined.


External Environment


Businesses or enterprises operate within a broadly-defined external environment, many aspects of which need to be thoroughly analyzed, understood and interpreted early in the business strategy process. The six factors that are of enduring importance and relevant to most industries and organizations are considered here.


These environmental factors are normally considered together, in the early stages of strategic thinking, using a PEST (Political, Economic, Social and Technological) analysis approach (legal factors are normally included with political factors and ecology with social factors in a standard PEST analysis).

These are important because of the speed with which they are changing and the effect they have on an increasingly ‘global’ business marketplace. Careful monitoring of these factors may lead to significant business opportunities or identification of potential threats in time to take action to mitigate the effects. Some examples
will serve to illustrate the need for analysis.


Economic


The swing in emphasis to monetarism and the economics of free market could not have been predicted before the end of the 1970s. However, today, this is a feature not only of the Western world but also of Eastern Europe, the former Soviet Union republics, China and other ex-communist countries. The opportunities for increased trade are undeniable, as are the opportunities for sourcing products from countries
with significantly lower costs.


The impacts of Third World debt on the Western financial system and the vigorous performance of the newly-industrialized countries with their strong trading surpluses had led Western countries to focus their attention on the Far East and away from Africa and South America.


However, during the 1990s, many of those ‘tiger’ economies suffered severe recessions, due mainly to financial and currency problems resulting from an inability to adapt to the demands of an increasingly ‘free market 'for trade. Protectionism in many of their home markets had concealed a lack of real competitiveness in earlier years. As a result, companies have looked to Eastern Europe and at an increasingly attractive Latin America, due primarily to political stability, for both markets and
sources of supply—although the 2001 monetary crisis in Argentina highlights that the situation requires continual appraisal.


The effects of the relative strengths of different currencies, inflation rates, money market rates and tax legislation impose increasingly complex challenges on global business. They affect decisions on where to invest and develop new markets and where to take profits.


It was argued (by some!) during 2000 that, due to the commercialization of the Internet and the restructuring of industries that was predicted, the ‘old economy’ logic no longer prevailed and that the economic ‘rules 'had been changed.9 It seems this was due to ‘new millennium euphoria', and not based on substantive evidence or analysis, given the rapid return to the old economy in 2001. However, investment in new economy stocks created a short-lived boom for high-tech companies, many of which invested too much in high-risk options. The license fees paid by telecom companies for ‘3rd generation’ mobile operations (so-called 3G) have left them with high levels of debt as income streams from Concepts and the IS/IT Strategy Implications existing operations reduced. Others, like Marconi, reconfigured their business from ‘old’ to ‘new’ economy activities, with devastating results when the predicted explosive growth did not materialize.

Social

The social environment can exert a major impact on strategies and strategic options. For example, within the social environment, there is a growing awareness of the problems and opportunities afforded to organizations by the increasing numbers of retired people and their relative affluence. As the general population is living longer, there is a consequent demand on pensions and geriatric health-care services. On the other hand, this part of the population has a high level of disposable income, with few commitments. It is anticipated that a large proportion of children born in Western Europe in 1988 will live to be 100. The impact of this is going to be enormous. Governments will have to contend with supporting a large number of retired people from a shrinking taxable labor force. On the other hand, there is ample scope for
changing the face of the le insure and consumer retailing industries to cater for the tastes of the older population. IT itself has now become a ‘social factor’, in terms of social inclusion or exclusion being affected by individuals’ access to the Internet as both an information source and channel of communication. Management philosopher Charles Handy talks about the ‘information haves’ and the ‘information have-nots’ and the social implications of a group that are becoming increasingly marginalized. Many companies now have strategies for social responsibility.

 

Vodafone Group’s CEO has noted that, by extending the company’s customer base, expanding geographically and developing innovative services, the company has achieved a global reach that brings worldwide responsibilities. ‘Fulfilling our passion for excellence involves reaching the highest standard of social responsibility, just as much as providing outstanding service to our customers.

 
Political


Although the European Economic Community had existed for 30 years before 1992, the Maastricht Treaty forming the European Union was one of the most significant changes to take place in Europe for many years, with the dismantling of trade barriers between member states and the removal of restrictive legislation. This has been followed by a synchronization of taxes on purchases, elimination of tariffs and, from 1 January 2002, a common currency across the majority of member states.


Combined with the legislation that provides for free movement of lab our within the Union, the EU will soon be a market of sufficient buying power and size to be able to offer a real competitive threat to the US domestic market.


On the wider front, there is also a similar strengthening of economic ties between the USA and its North and South American and Pacific Rim trading customers. It is very important, clearly, that enterprises should take note of these developments in their strategizing.
The 1990s were a period of (relatively) political stability across the world, following the dramatic changes at the end of the previous decade. The future may not prove as conducive to global trade development if major ‘new’ economies become politically unstable, as is currently the case in Indonesia. The 11 September 2001 terrorist attacks in the USA have also resulted in further destabilization of the geopolitical environment and heightened levels of uncertainty.

 


Legal

In direct response to the impact of IT, many countries have introduced some form of Data Protection or Privacy Act, in an attempt to protect the interests of individuals from inappropriate use by corporations and governments of information about them (see Box 2.1 for an overview of UK legislation). However, the extent of coverage varies across countries.


The Internet has raised issues related to privacy as it provides unprecedented

Opportunities to profile the browsing and consumption habits of website visitors.12 In the USA, privacy advocates led an outcry over disclosures that DoubleClick, the biggest Internet advertising company, was quietly accumulating masses of personalized information on people’s surfing and purchasing habits. Many companies do not realize that there are legal limits to what they can do with the data they collect.
The status and validity of ‘paperless trading’, via e-commerce, is an area where the laws of different countries have to cope with new situations and also need to be more consistent. Internet-based trading has created new legal problems regarding the point of transfer of ownership and where tax on purchases is to be paid and by whom. The music industry is the first to ‘go to court’ to resolve the increasingly sensitive
issues of intellectual property and royalties for material sold (or otherwise) across the Internet.

 It is suggested that computer-based fraud is now frequent and is costing organizations billions of pounds—but detection is difficult, and successful prosecution has proved nearly impossible.


Ecological


The ecological lobby has become increasingly vocal throughout the world. The emergence of the Green movement and Green political parties in Western Europe are clear signs of an increasing awareness of the need to protect the environment. This has had substantial effects on such diverse activities as commercial whaling and the generation of power, with a swing away from nuclear power generation back to hydrocarbons (with the consequent problems of carbon dioxide and acid rain emissions) and an increasing emphasis on the search for alternative sources of power.
The more radical environmentalists or ‘eco-warriors’ extended their scope, in the late 1990s, to address social and economic issues. The Reclaim of the Streets movement brought the protest into urban areas to highlight both government and corporate neglect of the environment and people in the pursuit of economic goals.

 Tens of thousands of protestors lobbied the World Trade Organization summits and
meetings of the Global Forum to demand action to stop environmental damage and exploitation of the people and resources of developing Box 2.1 Data Protection Act The European Union’s Directive on Personal Data, implemented in the UK as the Data Protection Act 1998, restricts the use of personal information and, in some cases, makes it illegal. The act limits the use of personal data by requiring ‘data controllers’ to process such information in accordance with eight data-protection principles.

 

 


These principles provide that data must be:


. Fairly and lawfully processed;

. Processed for limited purposes;

. Adequate, relevant and not excessive;

. Accurate;

. Not kept longer than necessary;

. Processed in accordance with the data subject’s rights;

. Secure;

. Not transferred to countries without adequate protection.


Personal data are any data relating to individuals, not only UK citizens. Such data include basic details such as names and addresses, perhaps collected when gaining access to a website or in a purchase transaction. E-mails can also be included as they may have registered domains and Internet protocol addresses identifying users’ terminals, regarded as personal identifiers and, therefore, within the scope of the Act.

 

 

 

 

 

 

 

REF:

1.        M.J. Earl, ‘The risks of outsourcing IT’, Sloan Management Review, Spring, 1996, 26–32.

 

2.         Index Foundation, Building the New Information Infrastructure, Index Foundation Final
Report 91, CSC Index, London, 1993.

3.         T. Clark, R. Zmud and G. McCray, ‘The outsourcing of information services: Transforming
the nature of business in the information industry’, in L.P. Willcocks and M.C. Lacity, eds,
Strategic Sourcing of Information Systems, John Wiley & Sons, Chichester, UK, 1998,
pp. 45–78.

4.        D.A. Marchand, W. Kettinger and J.D. Rollins, ‘Information orientation: People, technology and bottom line’, Sloan Management Review, Summer, 2000, 69–80.

5.         T.H. Davenport, ‘Saving IT’s soul: Human-centred information management’, Harvard
Business Review, March–April 1994, 119–131; T.H. Davenport, Information Ecology:
Mastering the Information and Knowledge Environments, Oxford University Press, New
York, 1997; D.A. Marchand, W. Kettinger and J.D. Rollins, ‘Information orientation:
People, technology and bottom line’, Sloan Management Review, Summer, 2000, 69–80;
S.M. McKinnon and W.J. Bruns, The Information Mosaic, Harvard Business School
Press, Boston, 1992.

6.         C. Soh and M.L. Markus, ‘How IT creates business value: A process theory synthesis’, in
Proceedings of the 16th Annual International Conference on Information Systems, Amsterdam, The Netherlands, December 1995, pp. 29–41.

7.        T.H. Davenport, ‘Saving IT’s soul: Human-centred information management’, Harvard
Business Review, March–April 1994, 119–131.

8.        G. Stalk, P. Evans and L.E. Shulman, ‘Competing on capabilities: The new rules of corporate strategy’, Harvard Business Review, March–April 1992, 57–69; D.J. Teece, ‘Strategies
for managing knowledge assets: The role of firm structure and industrial context’, Long
Range Planning, Vol. 33, 2000, 35–54. To further confuse an already confusing area, Mascarenhas et al. suggest that competencies can be ‘reliable processes’. See B. Mascarenhas, A.
Baveja and M. Jamil, ‘Dynamics of core competencies in leading multinational companies’,
California Management Review, Vol. 40, No. 4, 1998, 117–132.

 

 

  • خشایار نموی
  • ۰
  • ۰

فضای سایبر

 

فضای سایبری یا (Cyberspace) چیست؟

سایبر پیشوندی است برای توصیف یک شخص، یک شی، یک نظر، یا یک فضا که مربوط به دنیای کامپیوتر و اطلاعات است. اصطلاحات زیادی از این کلمه بوجود آمده است که از مهمترین آنها می توان به این موارد اشاره نمود: فضای سایبر(Cyberspace)، شهروند سایبر (Cybercitizen)، پول سایبر (‍Cybercash)، جنگ سایبری (cyber War) و غیره. ما در اینجا سعی داریم که به مفهوم (Cyberspace) بپردازیم و جزئیاتی که در این زمینه می تواند، وجود داشته باشد را بیان کنیم. عبارت "فضای سایبر" را نخستین بار یک نویسنده به نام ویلیام گیبسون (William Gibson) در سال 1984 به کار برده است. به عبارتی می توان فضای سایبری را اینگونه تعریف کرد: مجموعه ای از ارتباطات میان انسان ها که از طریق وسایل ارتباطی، مانند کامپیوتر و ... صورت می پذیرد و مسافت جغرافیای در آن نقشی ندارد.

cyberspace

تفاوت فضا و مکان

برای درک بهتر فضای مجازی قصد داریم دراینجا به تفاوت های میان فضا و مکان اشاره کنیم. این دو مفهوم تفاوت های بنیادی با یکدیگر دارند. اولین تفاوت چشم گیری که می توان به آن اشاره نمود، انتزاعی بودن فضا در مقابل مکان است، به طوری که حتی تصور کردن فضا برای ما انسان ها که در دنیای واقعی زندگی می کنیم، دشوار به نظر می رسد. فضا در واقع به همه جا اطلاق می شود، قابل تغییر است، چند بعدی است و نمی توان انتهایی را برای آن متصور شد و این در حالی است که مکان دارای مرز های مشخص است و به نوعی حاصل تجربیات بشر است به عبارتی می توان گفت هر چیزی که در مقابل حقیقی قرار گیرد به نوعی مجازی محسوب می گردد و همین امر موجب تمایز آن با دنیای واقعی و طبیعی است.

مفهوم فضای سایبری (فضای مجازی)

فضای سایبری روز به روز در حال گسترش و پیشرفت است و این پیشرفت به گونه ای است که می توان ردپای آن را در زندگی روزمره افراد عادی جامعه، در مدیریت کلان دولت ها، در برنامه ریزی های مهم و استراتژیک و یا حتی در بازی کودکان مشاهده کرد. اما این فضا به صورتی زندگی گذشته بشر را تغییر داده است و آن را وارد مرحله جدیدی از زندگی کرده است. Cyberspace همان گونه که باعث دسترسی جامعه انسانی به چیزی که در رویای آن به سر می برد شده است، به نوعی او را محدود به چیزی که خود تمایل داشته، کرده است. معمولا زمانی که صحبت از اینترنت، فضای سایبری و وب می گردد، ذهن خیلی از مردم به سمت سایت و صفحات وب معطوف می شود و این در حالی است که سایبر تنها به صفحات سایت ها ختم نمی شود و در بسیاری از ابعاد حضور دارد، برخی از مهمترین این ابعاد عبارتند از: وب سایت ها، وبلاگ ها، اتاق های گفت و گو (چت روم ها)، شبکه های اجتماعی مجازی، بانک های اطلاعاتی دیجیتال، بازی های آنلاین و آموزشگاه های الکترونیک. برای آشنایی بیشتر در مورد هر یک از این ابعاد، لازم دانستیم توضیحی به اختصار بیان کنیم.

 

وبلاگ ها و به نوعی تخصصی تر وب سایت ها، معمولا فضای هستند با یک موضوع خاص که اطلاعات مربوط به آن موضوع در آن بیان می گردد. این اطلاعات معمولا در دسترس عموم قرار می گیرند و هر یک اهدافی را دنبال می نمایند. مثلا برخی اطلاع رسانی می کنند، برخی جنبه اقتصادی دارند و بعضی دیگر در زمینه سیاست می باشند. می توان این بعد از فضای سایبری را یکی از قدیمی ترین و به عبارتی ابتدای ترین بعد آن دانست تا جایی که بسیاری از کاربران با شنیدن اصطلاح فضای سایبری، صفحات سایت و وبلاگ اولین چیزی است که به ذهنشان می رسد. فضای سایبری تنها به این صفحات محدود نشد و همانطور که سهم خود در مکاتبات را از طریق صفحات وب گرفت، پا به عرصه مکالمات نیز گذاشت و این امر را از طریق اتاق های گفت و گو (چت روم) انجام داد. چیزی که بیشتر از هر چیز در این نوع ارتباط می توان به آن اشاره نمود، ناشناس ماندن طرف ارتباط در صورت تمایل بود، به طوری که طرفین ارتباط می توانستند چهره ای غیر از خود واقعی شان باشند. همچون اتاق های گفت و گو، شبکه های اجتماعی مجازی نیز به سرعت وارد میدان شدند و حضور خود را در این عرصه بی نهایت اعلام کردند، به طوری که می توان آنها را یکی از مهم ترین جلوه های دگرگونی در ساختار فضای سایبری در نظر گرفت. در شبکه های مجازی نیز همانند اتاق های گفت و گو مردم با ساختن معرفی نامه از خود وارد دنیای مجازی می شوند. امروزه تعداد شبکه های مجازی بسیار زیاد شده است و هر روز نیز بر تعداد آنها افزوده می شود. برخی از مهمترین شبکه های مجازی عبارتند از :فیس بوک، توییتر، مای ساپیس، اورکات و ....

بانک های اطلاعات دیجیتال یکی دیگر از وجه های فضای سایبری به شمار می رود. جامعه آماری این جنبه از فضای سایبری نسبت به سایر جنبه ها کمتر است، اما به نوعی می توان گفت که سطح درک و سواد آنها از سایر جنبه ها بیشتر است. با استفاده از بانک های اطلاعات دیجیتال، سختی های که در گذشته برای دسترسی به یکی منبع وجود داشت، مرتفع گردد و دسترسی به اطلاعات بسیار آسان و به صورت تمام وقت گردید. در واقع با دسترسی به اینترنت و یک جست و جوی مختصر می توان به منابع ارزشمندی در هر موضوع دست پیدا کرد. پیشتر نیز ذکر کردیم فضای سایبری هر روز با چهره ای جدید خود را به انسان ها معرفی می کند، بازی های آنلاین نیز یکی دیگر از جنبه های نو ظهور فضای سایبری به شمار می رود. بازی های آنلاین چندین خصوصیت نسبت به بازی های رایانه ای دارند، این بازی ها اکثرا رایگان هستند. کم حجم و فکری و نسبتا در یادگیری آسان هستند و بیشتر برای سنین بالا طراحی می شوند تا کودکان. آخرین وجه از فضای سایبری که قصد تشریح آن را داریم، آموزشگاه های الکترونیک است. این وجه از فضای سایبری که تقریبا تازه است بدین صورت می باشد که آموزش در آن کاملا در فضای مجازی صورت می پذیرد و مخاطبان اجازه دسترسی به منابع آموزشی را دارند و دراین میان کسانی که استعداد و علاقه از خود نشان دهند، امکان پیشرفت در این زمینه را دارند.

cyberspace

همانطور که انتظار می رود، در آینده نزدیک ابعاد وجودی فضای سایبری بیشتر می گردد و در متن و پیکره زندگی انسان ها نمایان می گردد. شاید ویلیام گیبسون که برای نخستین بار از این اصطلاح استفاده کرد، هیچ وقت تصور نمی کرد که روزی این مفهوم با این گستردگی و با این اشکال راه خود را در میان مردم باز کند و به نوعی جزء لاینفک زندگی بشر گردد. لذا با توجه مواردی که به آنها اشاره گردید و برای درک بهتر این مفهوم و استفاده درست آن در زندگی، می بایست تا جای ممکن آن را شناخت و بر تمامی ابعاد آن آگاهی پیدا کرد، زیرا در این عصر که به عصر اطلاعات مشهور است، عدم داشتن اطلاعات در زمینه ای که زندگی بشر را تحت تاثیر خود قرار داده است می تواند خسارات جبران ناپذیری را به افراد و جامع وارد نماید.

نویسنده: بهنام نوری


آدرس منبع: http://www.parsdata.com/articles/what-is-cyber-space

  • خشایار نموی
  • ۱
  • ۰
تفاوت وبلاگ و وب سایت چیست؟

تفاوت وبلاگ و وب سایت


وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌ها در نگاه اول هر‌‌‌دو صفحات وب با مشابهت‌های زیاد هستند اما در حقیقت دارای تفاوت‌های ساختاری و کاربردی زیادی می‌باشند. وبلاگ و وب سایت هر دو به انتشار مطالب در فضای مجازی می‌پردازند. 
وبلاگ‌ها از متن، عکس و دیگر اجزا که با ترتیب زمانی (ابتدا جدیدترین مطالب) ارائه می شوند، تشکیل شده‌اند که اغلب توسط یک فرد به روز رسانی می شود. یک وبلاگ حاوی خاطرات، عقاید نویسنده و رویدادهای روزمره است. 
وب سایت‌ها یک صفحه وب با آدرس منحصر به فرد هستند که بر روی وب سرور میزبانی می‌شوند و از پروتکل HTTP برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کنند. یک صفحه وب با استفاده از آدرس (URL) از طریق مرورگر وب قابل دسترسی است. اکثر وب سایت‌ها با یک صفحه اصلی شروع می‌شوند که با استفاده از لینک‌هایی که در صفحه اصلی وجود دارد می‌توان به مطالب دیگر صفحات دسترسی پیدا کرد. وب سایت‌ها کاربرد‌های مختلفی همچون شخصی، تجاری، دولتی، سازمان های غیر انتفاعی و... دارند که اغلب با موضوع و هدف خاصی طراحی می شوند.



وبلاگ چیست؟


وبلاگ (بلاگ) صفحه‌ای رایگان در اینترنت برای قرار دادن مطالب است. محتوایی که توسط نویسنده در وبلاگ قرار می‌گیرد، به ترتیب زمان قرار دادن آن، نمایش داده می‌شود بدین صورت که جدیدترین مطلب در ابتدا ارائه می‌گردد. 
وبلاگ از دو واژه وب و Log تشکیل شده است. Log در علم کامپیوتر به معنای فایل‌هایی که رخدادها را ثبت می‌کنند می‌باشد. همچنین به معنای گزارش روزانه نیز هست. 
محتوای وبلاگ می‌تواند خاطرات شخصی، مقاله، اخبار و رویدادها را در بر گیرد، که به صورت متن، تصویر و صوت ارائه می‌شود و تمامی مطالب در یک صفحه قرار می‌گیرند که قابلیت آرشیو نیز دارند، این موضوع موجب سادگی وبلاگ نسبت به وب سایت می‌گردد.
برخی بر این عقیده‌اند که تیم برنرزلی اولین وبلاگ را ارائه داد، همچنین دیوید واینر وبلاگ Scripting News را در سال 1999 ایجاد کرد. براد فیتز پاتریک نیز در همان سال Live Journal را ارائه داد. همچنین pitas.com توسط اندرو اسمیلز به منظور ایجاد صفحات خبری عرضه گردید. سرانجام Blogger.com توسط اوان ویلیامز و مک هوریان ارائه شد. 
وبلاگ نویسی فارسی در ایران در سال 1381 با پرشین بلاگ (persianblog.ir) آغاز گردید. سپس بلاگ اسکای (blogsky.com) و میهن بلاگ (mihanblog.com) شروع به کار کردند. تا اینکه در آذر 1383 blogfa.com راه اندازی گردید. امروزه وبلاگ‌ها دارای محتوای متنوعی از جمله عقاید شخصی، علمی، هنری، مذهبی، سیاسی، فرهنگی و... هستند. وبلاگ نویسی اهداف مختلفی را در بر می‌گیرد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ارتباط با دیگران و ایجاد تعامل، بیان گزارشات روزمره و وقایع توسط اشخاص، آموزش، ارائه اخبار و رویدادهای سیاسی، تجارت الکترونیک و...

مهم ترین ویژگی های وبلاگ:

  • رایگان بودن
  • سادگی و عدم نیاز به دانش برنامه نویسی و طراحی سایت
  • امکان آرشیو مطالب
  • ارائه مطالب به صورت عکس، صوت و فیلم
  • و...

وب سایت چیست؟


وب سایت‌ها از فایل‌های مختلفی همچون متن، تصویر و... تشکیل شده‌اند، که بر روی یک سرور به عنوان میزبان قرار داده می‌شوند. یک وب سایت با نام دامنه‌ای که به صورت اختصاصی برای آن ثبت گردیده، فراخوانی می‌شود. بنابراین به منظور داشتن یک وب سایت نیاز به طراحی سایت، تهیه دامنه و میزبانی می‌باشد. 


وب سایت‌ها با اهداف گوناگونی طراحی می‌شوند، که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

  • اطلاع رسانی و ارائه اخبار داخلی (سازمان، دانشگاه و...) و یا عمومی (خبرگزاری ها)
  • تجاری (معرفی محصولات، خدمات، بازاریابی، تبلیغات، فروش آنلاین، تجارت الکترونیک و...)
  • آموزشی (به صورت رایگان و یا با پرداخت هزینه)
  • پورتال‌های سازمانی، ارگان‌ها و مراکز دولتی برای ارائه خدمات عمومی و یا استفاده درون سازمانی و...

ویژگی های وب سایت:


  • پیچیدگی طراحی سایت (نیاز به دانش برنامه نویسی)
  • هزینه بر بودن
  • امکان ایجاد تغییرات مختلف در ظاهر و محتوا
  • تنوع بالا در ابزارهای طراحی و زبان‌های برنامه نویسی مورد استفاده

حال پس از تعریف و بررسی ویژگی‌های وبلاگ و وب سایت می‌توان به تقاوت‌هایی پی برد که از آن جمله به موارد ذیل اشاره می‌گردد: 

  • اغلب وب سایت‌ها به صورت حقوقی (متعلق به شرکت‌ها، سازمان‌ها و...) هستند. اما وبلاگ‌ها اکثرا شخصی و با مالکیت حقیقی هستند.
  • طراحی سایت پیچیده‌تر از وبلاگ و نیازمند دانش مرتبط با کامپیوتر است.
  • طراحی سایت هزینه بر است اما وبلاگ رایگان است و در آن تبلیغات تامین کننده هزینه هستند.
  • به روزرسانی وبلاگ بسیار آسانتر و سریعتر از وب سایت است.
  • وب سایت‌ها اغلب به ارائه محصولات، بازاریابی، تبلیغ و... می‌پردازند. اما وبلاگ‌ها حاوی اطلاعات شخصی و رویدادهای روزمره است.
  • وبلاگ محیطی مناسب برای تعامل افراد و گروه‌ها در مقایسه با وب سایت فراهم می‌کند و بیش از آن با مخاطب در تعامل است.
  • محتوای وبلاگ در یک صفحه و به ترتیب زمان قرارگیری مرتب می‌شود. اما مطالب یک سایت در بخش‌ها و صفحات مختلف دسته‌بندی و ارائه می‌شود.

در مجموع می‌توان گفت وب سایت‌ها و وبلاگ‌ها هر دو مکانی برای ارائه اطلاعات هستند. یک وب سایت اغلب اطلاعات مربوط به سازمان‌ها، شرکت‌ها، تبلیغات محصولات و... را در بر می‌گیرد اما وبلاگ شامل مطالب با موضوعات مختلف است که توسط اشخاص ارائه می‌شود. هر کدام از این دو با توجه به ویژگی‌هایشان مزایا، معایب و کاربردهای متفاوتی دارند.

  • خشایار نموی
  • ۰
  • ۰

نقش مدیریت 1

 

موسسه آموزش عالی فارابی

تحصیلات تکمیلی مدیریت

 

 

فرم پیشنهاد و درخواست تصویب طرح سمینار

مقطع کارشناسی ارشد

نام و نام خانوادگی دانشجو :                                               شماره دانشجویی :

رشته :                                                                                گرایش :

آدرس منزل :                                                                                                                                    تلفن :                                                                                همراه :

تاریخ تحویل به موسسه :                                                                        

عنوان سمینار(فارسی) :

 

عنوان سمینار(انگلیسی) :

 

نام استاد راهنما :                                                           نام استاد مشاور:

 

 

 

 

 

 

 

 

 


چکیده طرح پیشنهادی سمینار

 

چکیده:  نقش مدیریت دانش در انتخاب و انتقال تکنولوژی در انرژی های پاک

 

براساس مطالعات صورت گرفته نقش مدیریت دانش بعنوان یک عامل غیرقابل انکار دراین فرایند می باشد لذاشرکت ها به منظور نیل به اهداف استراتژیک شان و حیات سازمان ناگزیر به کسب تکنولوژی و فناوری های نوین و نوآوریهای حوزه تخصصی شان هستند بنابراین بسیاری ازمدلها به شناسایی و معرفی عوامل موثربرانتقال فناوری می پردازند مطالعات نشان می دهد که انتقال تکنولوژی ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلفی باشد.که مهمترین آن را میتوان مکانیزم انتقال تکنولوژی دانست این عامل یک عنصرمهم درانتقال تکنولوژی به شرکت های داخل کشور است .در مقالـه ی حاضـر تلاش شده تا درباره نقش مدیریت دانش در انتخاب و انتقال تکنولوژی در انرژی های پاک  بحث، و بر مبنای آن، الگوریتم کیفی و کمّی انتخاب تکنولوژی تشریح گردد و معیارهای درست انتخاب تکنولوژی معرفی شود.هدف از انجام این تحقیق یافتن  معیارهایی است که به ما در انتخاب تکنولوژی و انتقال ان از طریق مدیریت دانش کمک شایانی نماید .محدودیت منابع سرمایه گذاری و محیط زیست در تولید برق از جمله مسایل مهمی است که این فرایند را تحت تأثیر قرارمیدهد. به حداقل رساندن هزینه و اثرات مخرب زیست محیطی همواره مورد توجه متخصصان بوده وخواهد بود. جدی بودن مسأله حفاظت از محیط زیست و همچنین امنیت انرژی الکتریسیته موجب شده که فرآیند تولید برق توسط نیروگاه هـای خورشـیدی مـورد تأکیـد قـرارگیرد.

سوال اصلی پژوهش این است که آیا بین مدیریت دانش در انتخاب و انتقال تکنولوژی و انرژی های پاک رابطه معنی داری وجود دارد؟  فرضیه پژوهش این است که بین مدیریت دانش در انتخاب و انتقال تکنولوژی و انرژی های پاک رابطه معنی دار و مثبتی وجود دارد. قلمرو مورد تحقیق  شرکت صنعتی ایران خودرو میباشد وجامعه نمونه این تحقیق شامل کلیه مدیران میانی و عملیاتی و کارشناسان ستادی ذی ربط بوده است ابزار این تحقیق، پرسشنامه است . اعتبار روایی این پرسشنامه توسط کارشناسان و مدیران فنی تایید و اعتبار لازم را داراست  و جامعه آماریتحقیق:جمعا 10 نفر از مدیران فنی 20نفر از کارشناسان هستند که در فرآیند انتقال تکنولوژی دخیل هستند.نمونه آماری ، کارشناسان و مدیران واحدهای شرکت مربوطه به عنوان خبرگان تحقیق توزیع می شود. نوع پرسشنامه جهت جمع اوری اطلاعات استاندارد  می باشد. در این تحقیق برای تعیین پایانی پرسشنامه از ضریب سازگاری موجود در روش AHPP استفاده شده است . در ضمن با توجه به هدف و روش ها از روش طوفانفکری استفاده شده است . بـدین منظور، پس از بیان کلیاتی درخصوص تکنولوژی و مکانیزمهای انتقـال و توسـعه ی تکنولـوژی، چک لیست عوامل مؤثر بر فرایند انتخاب تکنولوژی بررسی شـد.  روش استخراج داده ها . در این تحقیق برای تعیین پایانی پرسشنامه از  ضریب سازگاری موجود در روش AHP  استفاده شده است.تحلیل داده های حاصل از این پرسشنامه توسط روش تحلیل سلسله مراتبی AHP صورت می پذیرد. نتیجه پژوهش: تحقیق حاضر نشان دهنده این است که رابطه مستقیم مدیریت دانش در انتقال موفق تکنولوژی می باشد و در این بررسی ابتدا هزینۀ تمام شده تولید برق به ازای هر کیلو وات ساعت در هر یک از نیروگاه های تولید برق محاسبه شده، سپس بـا توجه به انتشار آلایندهها و گازهای گلخانهای از نیروگاه های غیر خورشیدی و منظور نمودن هزینه های خارجی تحمیل شده، ارزیابی لازم صورت گرفته است.

 

 

واژه‌های کلیدی: مدیریت دانش انتقال تکنولوژی انتخاب تکنولوژی نیروگاه خورشیدی

 

Abstract  :

 

Impact of Knowledge Management on Selecting Clean Energy Technology Transfer

Current literature indicates that there is no doubt that knowledge management is an important factor in the selection of clean energy technology transfer method. In order to achieve the strategic objectives of the companies, new technologies and innovates must be utilized. Many models are used for introducing factors which influence technology transfer. Further study reveals that technology transfer might be influenced by many factors from which the technology transfer mechanism seems to be much more complex. This factor is an important element of technology transfer to internal interactions of companies. This investigation has been a challenging attempt to clarify knowledge management in technology selection and transfer for clean energies. In the process, qualitative and algorithms for technology selection is explained and practices of technology selection are introduced.

The research objective is to find the basic criteria which supports technology selection process and transfer by means of knowledge management. The limitation of investment and environment aspect in electricity production are important issues which influence this process? The research question is: if there is a direct correlation of knowledge management with the clean energy technology transfer.  The research hypothesis follows as: there is a significant and positive correlation of knowledge management with selecting clean energy technology transfer.

The scope of this study is Iran Khodro industrial company. The statistical population included middle and operations managers. The tool for data collection was a standard questionnaire and its validity was confirmed by experts and technical managers. The research population: The statistical sample consisted of 10 middle managers and 20 experts who were engaged in technology transfer process. The statistical sample: Due to the small number of census is the total population. Analysis of data from the questionnaire is done by Analytical Hierarchy Process AHPP and SPSS is used for data analysis software The reliability of the questionnaire was confirmed by compatibility factor of AHP method. Data extraction and analysis were derived from AHP hierarchy analysis method.  Results confirmed that there is a significant and direct correlation of knowledge management with successful technology transfer process. 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

Keywords: Knowledge Management, selecting technology transfer, Iran Khodro Company, clean energy

 

1.       بیان مسأله (شامل مسأله اصلی، ارائه شواهدی دال بر وجود مسئله، علل احتمالی بوجود آمدن مسئله، قلمرو، ابعاد و ویژگی‌های مسئله و ...)

توسعه فناوری اساسی ترین گام در توسعه اقتصاد صنعتی کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما محسوب میشود به دلیل عقب ماندگی کشورمان در زمینه خلق فناوریهای مدرن، انتقال آن از کشورهای توسعه یافته به کشور الزام و ضروری میباشد.بهره گیری مناسب از فناوری، مهمترین عامل در توسعه اقتصادی کشورهاست، در عین حال بهره گیری نامناسب از آن میتواند وابستگی کشور به کشورهای پیشرفته را افزایش دهد در نتیجه نیازمند بهره گیری از روشهای مناسب انتقال تکنولوژی برای توسعه فعالیتهای تجاری و تولیدی در اقتصاد هستیم. انتقال تکنولوژی از نظر مفهومی به خودی خود، شامل انتخاب روش مناسب و سپس اقدام به انتقال فناوری با روش انتخاب شده و در نهایت، گرفتن بازخوردهای اطالعاتی مناسب از فناوری انتقال یافته با هدف اصالح روش یا نحوه بکارگیری آن میباشد .

  یکی از مشکالت صنایع کشورهای در حال توسعه عدم دانش تکنولوژی انتقال یافته وارداتی می باشد. که مهمترین عامل این امر عدم براورده شدن کامل فازهای انتقال تکنولوژی می باشد، با وجود موانع ومشکالتی که در انتقال تکنولوژی از یک کشور صنعتی به یک کشور در حال توسعه وجود دارد.چنانچه این انتقال بر اساس یک برنامه تکنولوژی تهیه وتنظیم شده باشد کشور در حال توسعه می تواند با طی فرآیند انتقال تکنولوژی به آن تکنولوژی دست یابد. اما نکته حائز اهمیت آن است که انتقال کامل وموفقیت آمیز تکنولوژی زمانی حاصل می شود که کلیه مراحل فرآیند انتفال تکنولوژی بصورت کامل و با موفقیت طی شوند.

 

 


2. تشریح و بیان موضوع

2-1. مروری بر مبانی نظری تحقیق (بیان مفاهیم اساسی، نظریه‌ها و مدل­های مرتبط با موضوع)

این پژوهش به دنبال مدیریت دانش درفرایند انتقال تکنولوژی به منظور بهینه نمودن انرژی و کسب انرژی های پاک می باشد. براساس مطالعات صورت گرفته نقش استراتژی انتقال تکنولوژی یک عامل غیرقابل انکار دراین فرایند می باشد، لذاشرکت ها به منظور نیل به اهداف استراتژیک شان و حیات سازمان ناگزیر به کسب تکنولوژی و فناوری های نوین و نوآوری های حوزه تخصصی شان هستند. (افرازه, 1384)

بنابراین بسیاری ازمدلها به شناسایی و معرفی عوامل موثربرانتقال فناوری می پردازند. مطالعات نشان می دهد که انتقال تکنولوژی ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلفی باشدکه مهمترین آن را میتوان مکانیزم انتقال تکنولوژی دانست. این عامل یک عنصرمهم درانتخاب و انتقال تکنولوژی به کشورها دانست . (الوانی & حمیدی , 1381)

با توجه به اینکه انتخاب و انتقال تکنولوژی از اهمیت ویژه ایی برخوردار میباشد تلاش گردیده از مدل مفهومی پیشنهادی جهت انتقال تکنولوژی و شناسایی عناصرموثربرموفقیت انتقال تکنولوژی برای شرکت های داخل کشور ارایه و استفاده گردیده است . با درنظر گرفتن اینکه دسترسی به  بخش هایی از سطح کشور مشکل یا غیر ممکن می باشد، استفاده از تکنولوژی سلولهای خورشیدی  راهکار مناسبی است. بنابراین تامین نیروی برق برای مراکز صنعتی و تولیدی و جمعیت دور افتاده از شبکه انتقال برق همچنین در زمان قطع شبکه سراسری با استفاده از این امر میسر می باشد. (ادگار, 1387)

مجموعه منابع داخلی:

مقاله حاضر به شناسایی و بررسی تکنولوژی های استراتژیک حوزه انتقال نیرو در صنعت برق ایران می پردازد. تکنولوژی های استراتژیک، تکنولوژ یهایی هستند که بیشترین نقش را در تحقق اهداف استراتژیک ایفاء می کنند. در شناسایی این تکنولوژ یها از یک رویکرد فرآیندی استفاده شده است. با توجه به شناسایی فرآیندهای حوزه انتقال، ارزیابی اثر فرآیندها بر اهداف استراتژیک حوزه انتقال و انتخاب فرآیندهای کلیدی این حوزه بررسی میگردد . (تبریز & رحیمی, 1387)

در دهه های اخیر با توجه به چشم انداز تولید برق خورشیدی در سایر کشورها و رشد سرمایه گذاری جهانی در بخش فتوولتاییک و قابلیت های دریافت و تولید انرژی خورشیدی در ایران برنامه ها و اولویت های ملی در این خصوص تعیین و تدوین شده است ، بطوریکه در این راستا هیات دولت طبق مصوبه ای که از طرف مجلس به ایشان ابلاغ گردید موظف شد از تمام مشترکین برق به ازای هر کیلووات ساعت مصرف مبلغ 30 ریال بابت توسعه انرژی های تجدیدپذیر دریافت و آنرا در صندوقی واریز نماید تا از محل آن در جهت تشویق شرکت های غیر دولتی به احداث نیروگاه و به خرید برق حاصل از انرژی های تجدیدپذیر با قیمت های بالایی بنماید. (فرد, 1395)

امروزه جهت موفقیت در جهان امروز به طور آشکار به استفاده از تکنولوژی وابسته است. از طرفی انتخاب نامناسب تکنولوژی پیامدهای جبران ناپذیری دارد. به این ترتیب انتخاب تکنولوژی یک مقوله اساسی در تصمیم گیریهای انتقال تـکنولوژی است . (پور احمدی, 1390)

توسعه پایدار به مفهوم گسترده، اداره و بهره برداری صحیح و موثر از منابع به ویژه نیروی انسانی برای نیـل بـه الگـوی مصـرف بهینه، همراه با بکارگیری امکانات فنی و ساختار و تشکیلات مناسب برای رفع نیازهای نسلهای امروز و آینده می باشد. (نواز شریف, 1367)

موفقیت در آینده وابسته به استفاده از دانش فنـی و علمـی بـه روز، مـدیریت اطلاعـات و فـر اهم کـردن خـدمات بهتـر اسـت . کشورهای صنعتی با برقراری و نهادینه کردن ارتباط بین دولت ، دانشگاه و صنعت توانسته اند همگام با تغییرات روزانـه علـم و تکنولوژی پیش بروند. آنان به این موضوع پی برده اند که بکارگیری اثربخش علـم و تکنولـوژی باعـث افـزایش کـارائی و تـوان رقابتی آنها در بازارهای جهانی خواهد شد . (Gallen, 2005)

از این رو بدون شک آینده از آن آنهایی خواهد بود که توسعه خود را بـر اسـاس راهبردها و سیاستهای خاص به ویژه دانش مشخص نموده و به ایـن ترتیـب بـا اسـتفاده از سـاز و کارهـای لازم خـود را بـرای همگامی با تحولات آینده آماده کرده ا .اند ز سوی دیگر مهمترین ثروت هر سازمانی افـراد شـاغل در آن بـوده بطوریکـه افـزایش بهره وری در گرو پرورش استعداد آنان می باشد . در شرکتها و موسسات آنچه که میدانند ( سرمایه فکری) بیش از آنچـه دارنـد سرمایه مادی) اهمیت دارد و اصلی ترین مزیت رقابتی سازمانها، توان آنها در مدیریت دانش محسوب می شـود و عمـده تـرین ) سرمایه آنها دانشی است که به آن دسترسی دارند. (Fawzy, 2000)

بعبارت دیگر هر سازمان، با حجـم گسـترده ای از اطلاعـات مواجـه مـی شود که یا خود تولید میکند و یا به دستش میرسد، و در این میان تعداد اندکی از سازمانها قادر به استفاده تمام و کمال از آن  انبوه اطلاعات در جهت خلق فرصتهای جدید و تبدیل دارایی های دانش به سرمایه هستند. باتوجه به مباحث ارائه شده مدیریت دانش عبارت از توانایی یک سازمان در استفاده از سرمایه معنوی ( هر فرد) و دانش دسته جمعی به منظور دستیابی به اهداف خـود از طریـق فراینـد هایی شـامل تولیـد دانـش، تسـهیم دانـش و استفاده از آن به کمک فناوری می باشد. اصول مدیریت دانش شامل توسعه، اجرا و نگهداری زیرساختهای فنـی و سـازمانی بـه عنوان بستر و الزام انتشار دانش و انتخاب فناوریهای خاص است .

برای واژه تکنولوژی همچون بسیاری از مفاهیم مصطلح تعریفهای گوناگونی ارائه شده و می شود. واژه تکنولوژی Technology در اصل ریشه یونانی دارد و از دو جز Technes ) فن و هنر و ) logia ) شناخت علم) تشکیل گردیده که در زبـان انگلیسـی آن را مشتقی از Techniue و Logic می دانند و بر این اساس معنی تحت اللفظی تکنولوژی « فن شناسی » نامیده شده است. البته اخیراً فن آوری معادل فارسی تکنولوژی قلمداد می شود . در « اطلس تکنولوژی » تکنولوژی ترکیب پیچیده ای از چهار عنصر به شرح زیر است : الف - سخت افزار یا مجموعه ای از وسایل و تجهیزات فیزیکی, ابزارها و وسایل، ماشین آلات یـا جسـمی کـه تکنولـوژی در آن جای گرفته است . - افزار اطلاعاتی ( نرم افزار ) و دانش فنی: مجموعـه ای از تکنیکهـا , فعالیتهـای فنـی ، روشـها و دسـتور العملهـا , مشخصـات ب فرایندها و روابط که معمولاً در نشریات, اسناد و دستور العملها تشریح می گردد و بـه حقـایق تکنولـوژیکی و دانـش فنـی نیـز مشهور است . -ج مغز افزار یا توانایی های انسانی تکنولوژی که شامل دانش, مهارتها, عقل توأم با ابتکار و تجربه نیروی انسانی استفاده کننـده از سخت افزارها و دانش فنی است . -د سازمان دهی و مدیریت تکنولوژی که برای تسهیل در ادغام مؤثر امکانات فیزیکی, توانایی های انسانی و دانش فنی موردنیاز است و شامل مکانیزمهای مدیریتی و ترتیبات اقتصادی و اجتماعی, ارتباطات و نظام های سازمانی می شود . (Walker, 2014)

اتحادیه مدیریت تحقیقات صنعتی اروپا، تکنولوژی را « وسیله بکارگیری دانش، علم و ا « کتشافات بـرای تولیـد کـالا و خـدمات  تعریف کرده است. ، استاد معروف مدیریت تکنولوژی در دانشگاههای آمریکـا، تکنولـوژی را « گسـتره وسـیعی از فعالیـت هـا و آلبرت روبن اشتاین اقدامات لازم برای تولید دانش فنی، مواد، فرایند و فرآوردههای نوین » میداند. (عبدالهی, 1384)

کلکتورهای صفحه تخت، جذب کننده های انرژی خورشیدی هستند که در آنها انرژی تشعشعی خورشیدی به انرژی حرارتی تبدیل میشـود. از مهمترین ویژگیهای این کلکتورها توانایی جـذب تشعشـع پخـش شده و مستقیم به طور همزمـان اسـت. از جملـه مزایـای دیگـر ایـن کلکتورها عدم نیاز به دنبال کردن خورشید، نگهداری و تعمیرات آسان آنها میباشد. با به کارگیری بازتابنده ها میتـوان مقـداری از تشعشـع خورشیدی را که از اطراف کلکتور به سطح زمین فرار میکند، به روی سطح کلکتور منعکس کرد. با استفاده از عدسیها نیز میتـوان بخـش بیشتری از تشعشع پخش شده را متمرکز کرد. در برخی از مطالعه های مربوط به کلکتورها فقط به بررسی اثر بازتابندههـای بـالایی و پـایینی پرداخته شده است و تاکنون گزارشی از مطالعۀ مربوط بـه اسـتفاده از عدسیها به صورت مقاله منتشر نشده است. مکدانیل و لاوندس  نشان دادند که استفاده از بازتابندههای بالایی و پـایینی، راهـی ارزان و کارآمد برای افزایش تشعشع خورشـیدی برخـوردی بـه روی صـفحه جاذب به شمار میرود. (Rubenstein, 2001)

با انجام مطالعـه عـددی نشان دادند در صورتی که کلکتورها در شیبی بیشتر از عرض جغرافیایی محل قرار گیرند، با قرار دادن سطحی برای بازتاب تشعشـع در پـایین کلکتور عملکرد کلکتور در تابستان بهبود مییابد.

پوکار و دسپیک نشان دادند که هرگـاه از بازتابنـده بـا زاویـۀ ثابـت در بـالای کلکتـور استفاده شود، تنها در بازه زمانی کوتـاهی سـطح کلکتـور بـه صـورت یکنواخت تشعشع بازتابیده را دریافت میکند و در بقیه زمانها قسمتی از تشعشع بازتابیده از روی سطح کلکتور به سمت زمین فرار میکند و هدر میرود. (Hong, 1999)

در یک مطالعۀ تحلیلی و آزمایشگاهی، آثـار استفاده از بازتابندههـای تخـت در چهـار طـرف کلکتـور و همچنـین عدسیها را بر روی عملکرد کلکتور صفحه تخت خورشیدی بررسـی کرد. او نشان داد که کاربرد بازتابندههای بالایی و پایینی با زاویۀ ثابت و بازتابندههای کناری با تنظیم زاویـه، موجـب افـزایش بـازده انـرژی میشود و فقط موقعی که استفاده از بازتابندههای کناری به دلیل نیاز به تغییر زاویه مشکل باشد، استفاده از عدسیها توجیه دارد. (Eirma, 2003)

 


2-2. مروری بر پیشینه تحقیق (بررسی سوابق موضوع و مرور تحقیقات پیشین)

ردیف

منبع

مولفان

تاریخ

عنوان

نتیجه

1

سازمان برنامه و بودجه - تهران

نواز شریف, محمد و رشید اصلانی

1367

مدیریت انتقال تکنولوژی و توسعه

کاربرد علوم و یافته های علمی در عمل می باشد . در سطح ملی تکنولوژی مجموعه ای از تواناییها برای تولید محصول یا صنعتی شدن است. هدف از کابرد آن می تواند نیل به توسعه اقتصادی و بالا بردن توان رقابتی، رفاه عمومی، قابلیت دفاعی، بهره برداری صحیح از منابع طبیعی، حفظ محیط زیست و همچنین ارتقاء فرهنگ، روابط وساختارهای اجتماعی باشد

2

چاپ اول – تهران – نشر چاپار

مهدوی ، محمد تقی

1380

فرهنگ توسیفی تکنولوژی

هدف بررسی تاثیر بکارگیری قراردادهای انتقال تکنولوژی بر عملکرد رقابتی درشرکت مپنا صورت گرفته است. بنابراین در ابتدا ابعاد انتقال تکنولوژی و ابعاد عملکرد رقابتی شناسائی شده و سپس روابط بین متغیرهای شناسائی شده در قالب یک مدل معادلات ساختاری ارائه گردیده است.

 

3

دفتر پژوهشـهای فرهنگـی

ال.دف. ، ریچارد- ترجمه علی رضائیان و سید محمد اعرابی

1380

مبانی تئوری و طراحی سازمان

مقصود از فرهنگ سازمانی سیستمی از استنباط مشترک است کـه اعضا نسبت به یک سازمان دارند و همین ویژگیها موجـب تفکیـک دو سـازمان از یکدیگر میشود

4

نشر فرا چاپ اول – تهران

شاین ، ادگار- ترجمه محمد ابراهیم محجوب

1380

- فرهنگ سازمانی

به  بررسی و نقش و جایگاه مهم فرهنگ سازمانی در کنترل و هدایت سازمان پرداخته است

 

5

چاپ 19 - تهران ـ امیر کبیر

میرسپاسی ، ناصر

1380

مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار

اﻟﮕﻮﯾﯽ ﻣﺸﺘﺮک و ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘﺎﯾﺪار از ارزش. ﻫﺎ، ﺑﺎورﻫﺎ، و اﻋﺘﻘـﺎدات اﺳﺎﺳـﯽ. در ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺖ 

 

6

فصلنامه علمی تخصصی مدیریت و توسـعه

الوانی، سید مهدی؛ حمیدی ، ناصر

1381

مدل توسعه تکنولوژی ایران

به منظور بقاء، توسعه و انطباق با تغییرات محیط نیازمنـد اجـرای اثـربخش مدیریت دانش هستند . از سویی اهمیت تکنولوژی نیز به عنوان عامل اصلی و موتور توسعه اقتصادی در جهان امروز مشـخص است. تکنولوژی در دامان دانش پرورش مییابد و اصولاً در گذر از وادی تحقیـق و توسـعه مـی تـوان زمینه های کاربرد دانش در زندگی بشر را کشف و یا ایجاد کرد .

 

7

مرکز تکنولوژی نیرو، وزارت نیرو

خلیل، طارق - - سید کامران باقری و همکاران -

1381

مدیریت تکنولوژی

بررسی تغییرات فناوری در جهان، مبین رشد سهم شرکت‌های دارای فناوری پیشرفته و به طور ویژه فناوری نانو از اقتصاد جهانی است

8

تهران - دانشگاه صنعتی امیرکبیر

افرازه عباس

1384

مدیریت دانش ( مفاهیم، مدلها، اندازهگیری و پیادهسازی

مدیریت دانش، شامل، مراحل، تولید، کسب، ذخیره سازی، انتشار، و بالاخره به کارگیری، دانش، در راستای اهداف سازمان است.

9

معاونت منابع انسانی و بهبود بهره وری شرکت توانیر

آآرمان

1384

نیروی انسانی صنعت برق

بهره وری نیروی انسانی مهمترین عاملی است که امروزه، هدف غایی اکثر سازمان هاست.به طوریکه منابع انسانی، سرمایه های اصلی و بی بدلیلی هستند که موفقیت و بقا سازمان به آنها بستگی دارد.

 

10

تهران - نشر آبارون

بوگانی، آشوک-

-  ترجمـه دکتـر منـوچهر منطقـی و مـزدک جباری

1384

رویارویی با چالشهای مدیریت تکنولوژی در صنعت خودرو

 

چالش موجود در فرایند خلق محصول عبارت است از پدید آوردن یک ایده جدید که ضمن جذابیت، جوابگوی نیاز های آینده مشتری باشد. بهترین ایده آن است که در کوتاهترین زمان، با کمترین هزینه‌های تولیدی و بالا ترین کیفیت ممکن قابل اجرا باشد

 

11

انتشارات اشراقی، صفار-تهران

عالم تبریز، اکبر؛ محمد رحیمی، علیرضا

1387

مدیریت دانش و برنامه ریزی منابع سازمان

شناسایی دانشهای مورد نیاز برای نیل به موفقیت این سیستمها از نخستین گامهای فرایند مدیریت دانش در رابطه با نظامهای مزبور به شمار می آید

 

12

دانش سیاسی

پوراحمدی, د. ح.

1389

دیپلماسی انرژی و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران

 

هدف بررسی آسیب‌شناسی رابطۀ دو حوزۀ تصریح‌شدۀ سیاست خارجی و انرژی، از منظری دیگر به بازنمایی اهمیت آن‌ها و اهمیت توأمان ساختن کارکردهایی که تاکنون به‌صورت منفرد مورد ملاحظه قرار می‌گرفتند، بپردازد.

 

13

فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت بازرگانی

سلطانی, م. ر.

1393

انتخاب مدل مناسب مدیریت دانش برای یکی از سازمان تحقیقاتی نظامی

مدیریت موثر دانش با تمرکز بر روی راه حلهایی که کل سیستم شامل سازمان، منابع انسانی و فناوری را در بر می گیرد از جمله مهمترین ابزارها برای حل این مشکل محسوب می شود.

 

14

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

فرد, د. & ک. اله

1395-2016

اولویت بندی نقش ساختارهای دانش محور پایه و پشتیبان در فرایند نوآوری در شرکت های دانش بنیان

هدف از این مطالعه، اولویت بندی ساختارهای دانش محور پایه و پشتیبان در مراحل پنچ گانه نوآوری در شرکت های دانش بنیان است

1

the leadership &Organization development Journal

Hong , j.C., Kuo,C.L

1999

Knowledge management in the Learning organization

کسب و کار باید از طریق نوآوری های ثابت در مدیریت بروید، و اصول نوآوری باید از طریق آموزش مداوم به دست آورد

 

2

Journal of Knowledge Management ، Volume 4

Fawzy, S. and Spooner, K

2000

Strategies for implementing knowledge management

اگاهی و دانش کافی از مدیریت استراتژیک و استفاده از  نیروی انسا نی و بهره برداری بهینه از تجهیز میگردد

 

3

ELSEVEIR

- EIRMA

2003

Acquisition of Technology for Product and Process Innovation

طرح ها ی جدید و پیشرفت های نو و ذخیره بحث و بررسی می نماید

 

4

John Wiley & Sons

Rubenstein, A.H

2003

Managing Technology in the Decentralized Firm

هوشمندی فناوری مفهومی است که شرکت ها را قادر می سازد تا فرصت ها و خطرات فناورانه ای که در آینده رشد و بقای کسب و کارشان را تحت تاثیر قرار می دهد، شناسایی کنند.

 

5

,Journal of knowledge management

Gloet , Marianne ,Mike , Berrell

2005

''The dual paradigm nature of knowledge management

دو جهت پارادایم در زمینه نوظهور از مدیریت دانش (KM) وجود داشته باشد. در یک پارادایم، فناوری اطلاعات عمدتا ایده ها در مورد مدیریت دانش تاثیر می گذارد. در سوی دیگر، یادگیری سازمانی تاثیر عمده ای است.

 

6

Benchmarking Center,  Screening Report

Gallen, Switzerland

2005

TECTEM Benchmarking project knowledge management

در عصر اطالعات و ارتباطات الکترونیکی، همه سازمان ها تحت تاثیر چالش هایی نظیر تغییر توقعات و خواسته های جدید مشتریان، بهبود کیفیت، حوادث شغلی، گسترش رقابت و تحوالت گسترده اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی، فرهنگی و فن آوری قرار می گیرند و باید راهکارهایی را انتخاب کنند تا در رقابت پرشتاب باقی مانده و به حیات خود ادامه دهند.

 

7

ELSEVEIR

Walker

2014

Prioritization of Technology Transfer Methods to Downstream Petrochemical Industries in Developing Countries

بررسی روشهای حفاظتی از داده ها ست که بدون حفاظت از اطلاعات ، داده ها در اختیار بنگاه دیگری قرار نگیر

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

محقق

(سال)

موضوع

مدل/ متغیرهای اصلی

جامعه آماری و نمونه

روش گردآوری و تحلیل داده

یافته­های تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


2-3. مدل/ چارچوب مفهومی تحقیق

 

 

 

 


3. ضرورت انجام تحقیق

3-1. ضرورت و اهمیت تحقیق از  بعد نظری (دستاوردهای نظری)

درکشورما نیز، با توجه به نیاز روز افزون به منابع انرژی و کم شدن منابع انرژی فسیلی، ضرورت سالم نگه داشتن محیط زیست، کاهش آلودگی هوا، محدودیت های برق رسانی و تأمین سوخت برای نقاط و روستاهای دورافتاده و… استفاده از انرژی های نو مانند: انرژی باد، انرژی خورشید هیدروژن، انرژی های داخل زمین می تواند جایگاه ویژه ای داشته باشد.

 

 

 

 

 

 

 

3-2. ضرورت و اهمیت تحقیق از منظر کاربردی (دستاوردهای کاربردی برای پاسخ به نیاز دستگاه‌های اجرایی و شرکت­ها)

بحران های سیاسی، اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت دوام ذخایر فسیلی، نگرانی های زیست محیطی، ازدحام جمعیت، رشد اقتصادی و ضریب مصرف، همگی مباحث جهان مشمولی هستند که با گستردگی تمام، فکر اندیشمندان را در یافتن راهکاهای مناسب در حل مناسب معضلات انرژی در جهان، به خصوص بحران های زیست محیطی، به خود مشغول داشته است. بدیهی است امروزی، پشتوانه اقتصادی و سیاسی کشورها، بستگی به میزان بهره وری آنها از منابع فسیلی دارد و تهی گشتن منابع فسیلی، نه تنها تهدیدی است برای اقتصاد کشورهای صادرکننده، بلکه نگرانی عمده ای را برای نظام اقتصادی ملل وارد کننده به وجود آورده است. صاحبان منابع فسیلی بایستی واقع نگرانه بدانند که برداشت امروز ایشان از ذخایر فسیلی، مستلزم بهره وری کمتر فردا و نهایتاً، تهی شدن منابع شان در مدت زمانی کمتر خواهد بود.

خوشبختانه، بیشترممالک جهان به اهمیت و نقش منابع مختلف انرژی، به ویژه انرژی های تجدیدپذیر(نو) در تأمین نیازهای حال وآینده پی برده وبه طور گسترده، در توسعه بهره برداری از این منابع لایزال، تحقیقات وسیع و سرمایه گذاری های اصولی می کنند. با توجه به این گونه گرایش های اساسی و فزاینده در زمینه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر و فناوری های مربوط در کشورهای صنعتی و درحال توسعه در ایران نیز لازم است راهبردها و برنامه های زیربنای و اصولی تدوین شود.



  • خشایار نموی
  • ۰
  • ۰

استفـاده از رایانه بـه عـنـوان یک ابـزارآموزشى و کمک آموزشى در طى سالهاى اخیر به دو صورت توسعه یافته است. در شکل اول به عنـوان ابزارى خصوصى که اساتید و معلمیـن درکلاسهاى درس از آن استفاده کرده اند و در شکل دوم به عنوان وسیله اى درجهت فراگیر کردن آموزش در هر مکان و هر زمان دلخواه.
ابتدا از رایانه براى قرار دادن متن هاى آموزشى در دسترس علاقه مندان استفاده شد. باتوسعه و پیشرفت رایانه ها و افـزایش قدرت پردازش آنها، صوت نیز به متنهاى آموزشى اضافه شد

  • خشایار نموی
  • ۰
  • ۰

نقش مدیریت 2

2-3. مدل/ چارچوب مفهومی تحقیق

 

 

 

 


3. ضرورت انجام تحقیق

3-1. ضرورت و اهمیت تحقیق از  بعد نظری (دستاوردهای نظری)

درکشورما نیز، با توجه به نیاز روز افزون به منابع انرژی و کم شدن منابع انرژی فسیلی، ضرورت سالم نگه داشتن محیط زیست، کاهش آلودگی هوا، محدودیت های برق رسانی و تأمین سوخت برای نقاط و روستاهای دورافتاده و… استفاده از انرژی های نو مانند: انرژی باد، انرژی خورشید هیدروژن، انرژی های داخل زمین می تواند جایگاه ویژه ای داشته باشد.

 

 

 

 

 

 

 

3-2. ضرورت و اهمیت تحقیق از منظر کاربردی (دستاوردهای کاربردی برای پاسخ به نیاز دستگاه‌های اجرایی و شرکت­ها)

بحران های سیاسی، اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت دوام ذخایر فسیلی، نگرانی های زیست محیطی، ازدحام جمعیت، رشد اقتصادی و ضریب مصرف، همگی مباحث جهان مشمولی هستند که با گستردگی تمام، فکر اندیشمندان را در یافتن راهکاهای مناسب در حل مناسب معضلات انرژی در جهان، به خصوص بحران های زیست محیطی، به خود مشغول داشته است. بدیهی است امروزی، پشتوانه اقتصادی و سیاسی کشورها، بستگی به میزان بهره وری آنها از منابع فسیلی دارد و تهی گشتن منابع فسیلی، نه تنها تهدیدی است برای اقتصاد کشورهای صادرکننده، بلکه نگرانی عمده ای را برای نظام اقتصادی ملل وارد کننده به وجود آورده است. صاحبان منابع فسیلی بایستی واقع نگرانه بدانند که برداشت امروز ایشان از ذخایر فسیلی، مستلزم بهره وری کمتر فردا و نهایتاً، تهی شدن منابع شان در مدت زمانی کمتر خواهد بود.

خوشبختانه، بیشترممالک جهان به اهمیت و نقش منابع مختلف انرژی، به ویژه انرژی های تجدیدپذیر(نو) در تأمین نیازهای حال وآینده پی برده وبه طور گسترده، در توسعه بهره برداری از این منابع لایزال، تحقیقات وسیع و سرمایه گذاری های اصولی می کنند. با توجه به این گونه گرایش های اساسی و فزاینده در زمینه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر و فناوری های مربوط در کشورهای صنعتی و درحال توسعه در ایران نیز لازم است راهبردها و برنامه های زیربنای و اصولی تدوین شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

3-3.  ضرورت و اهمیت تحقیق از جنبه قانونی و برنامه‌ای (دستاوردهای کاربردی مرتبط با سیاست­های کلی نظام، نقشه جامع علمی کشور، برنامه­های توسعه و سایر قوانین و اسناد بالادستی)

انتظار می رود با توسعه بهره برداری از انرژی های پاک در جمهوری اسلامی ایران، طبق نتایج ارائه شده دراین اینجا  و برمبنای راهبردی وبرنامه ای مدون بتوان بسیاری از چالش ها را شناسایی و راهکارهای مناسب را انتخاب و تبیین نمود. امید است روند کاری ارائه شده بتواند به ابهامات و سؤالهای مهمی چون:

۱) میزان پتانسیل هر یک از حامل های انرژی تجدیدپذیر در ایران؛

۲) شناسایی وانتخاب مناطق مناسب(سایت یابی)؛

۳) چشم اندازی مدون برای آینده انرژی های تجدیدپذیر (به ویژه انرژی پاک هیدروژن) در ایران؛

۴) توجیه اقتصادی با توجه با عوامل گوناگون مطروحه؛

۵) برنامه ریزی، نحوه و ظرفیت سرمایه گذاری، با تشخیص ارجحیت برای هر یک از انرژی های تجدیدپذیر؛

۶) برنامه ای مدون جهت توسعه فناوری های مربوط در ایران؛

۷) ظرفیت وقابلیت جانشین؛ وپاسخ گو باشد.

اهمیت موضوع

امروزه تبعات مداخله انسان در محیط زیست بیش از هر زمانی متجلی شده است. مفهوم توسعه با رعایت حفاظت از محیط طبیعی و زیست محیط مترادف است و درشاخص های اقتصادی حساب های ملی، همچون تولید ناخالص داخلی، ملحوظ نمودن منابع طبیعی و زیست محیطی نیز مطرح است.

انرژی، یک نیاز اساسی برای استمرار توسعه اقتصادی، تدارک و تأمین رفاه وآسایش زندگی بشری است. در حال حاضر، مصرف انرژی جهان Gtoelyr ۱۰ (معادل ۱۰ میلیارد تن نفت خام درسال) بوده و پیش بینی شود که این ارقام در سال ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ به ترتیب به ۱۲ و ۱۴ Gtoelyr افزایش یابد این ارقام نشان می دهند که میزان مصرف انرژی جهان درقرن آینده عظیم بوده و بالطبع، این سؤال مهم مطرح است که آیا منابع انرژی های فسیلی در قرن آینده جوابگوی نیاز انرژی جهان برای بقا، تکامل و توسعه خواهند بود؟ حداقل به سه دلیل عمده، جواب این سؤال منفی است وباید منابع جدید انرژی را جانشین منابع قدیم کرد. این دلایل عبارتند از: محدودیت و در عین حال مرغوبیت انرژی های فسیلی که ازنظر منطقی کاربردهای بهتر از احتراق دارند و همچنین مسائل ومشکلات زیست محیطی، به طوری که امروزه حفظ سلامت اتمسفر، ازمهم ترین پیش شرط های توسعه اقتصادی پایدار جهانی به شمارمی آید.

آلاینده های ناشی از احتراق و افزایش غلظت دی اکسیدکربن در اتمسفر و پیامدهای آن، جهان را باتغییرات برگشت ناپذیر وتهدید آمیزی مواجه ساخته است. افزایش دمای کره زمین، تغییرات آب وهوای، بالا آمدن سطح دریاها و درنهایت، تشدید منازعات بین المللی، از جمله این پیامدها محسوب می شوند. از سوی دیگر، اتمام قریب الوقوع منابع فسیلی و پیش بینی افزایش قیمت، سیاست گذاران را به پیشنهاد موازین و سیاست هایی برای کنترل محیط زیست و پژوهشگران را به توسعه منابع با آلودگی کمتر وتجدیدپذیری که توان بالقوه ای برای جانشینی با سیستم انرژی کنونی دارند، ترغیب می کند.

کلیه انرژی های تجدید پذیر، روزبه روز سهم بیشتری در سیستم تأمین انرژی جهان  به عهده می گیرند. این منابع، امکان پاسخ گویی همزمان به هردو شکل اساسی منابع فسیلی را نوید می دهند. انرژی های تجدیدپذیر، اساساً با طبیعت سازگاز بوده و آلودگی ندارند و چون تجدیدپذیرند پایانی برای آنها وجود ندارد. ویژگی های دیگر این منابع، پراکندگی و گستردگی آنها در تمام جهان، نیاز به فناوری پایین تر، انرژی های تجدیدپذیر را به ویژه برای کشورهای در حال توسعه ازجاذبه بیشتری برخوردار کرده هم ازاین رو، در برنامه ها وسیاست های بین المللی، از جمله در برنامه های سازمان ملل متحد، در راستای توسعه پایدار جهانی، نقش ویژه ای به منابع تجدیدپذیر انرژی محول شده است. اما سازگار کردن منابع تجدیدپذیر؛ با سیستم کنونی مصرف انرژی جهان، هنوز با مشکلاتی همراه است که برای حل آنها، حجم مهمی از تحقیقات علمی جهان را در دهه های اخیر به خود اختصاص داده است.

یکی از شاخص‌های بررسی کارایی مصرف انرژی است. این شاخص با تقسیم واحدی از انرژی بر واحدی از تولید ناخالص داخلی به دست می‌آید. از واحدهای مختلفی برای این اندازه‌گیری استفاده می‌شود. مثلاً یک یا هزار یا یک میلیون دلار به عنوان واحد تولید ناخالص داخلی و معادل یک بشکه نفت خام یا ۱۰۰۰ بی‌تی‌یو، یا کیلوژول به عنوان واحد مصرف انرژی.

بالا بودن شدت مصرف انرژی نشانگر مصرف بیشتر انرژی است. مثلاً اگر شدت مصرف انرژی در کشور الف دو برابر کشور ب باشد یعنی کشور الف برای تولید میزان برابری کالا و خدمات دو برابر کشور ب انرژی مصرف کرده‌است.

با توجه به روش‌های مختلفی که برای اندازه‌گیری شدت مصرف انرژی و همچنین تولید ناخالص داخلی وجود دارد، ارقام متفاوتی از شدت مصرف انرژی کشورها در منابع مختلف اعلام شده‌است. شدت مصرف انرژی از شاخص‌های مطلوب برای مقایسه بهره‌وری مصرف انرژی محسوب می‌شود اما با این نقیصه روبروست که عواملی چون شرایط آب‌وهوایی (مثل سرمای شدید)، تفاوت‌های جغرافیایی، و همچنین ساختارهای اقتصادی و نوع صنایع کشور در آن لحاظ نمی‌شود.

ایران بالاترین یا یکی از بالاترین شدت‌های مصرف انرژی را در دنیا دارد. بر اساس گزارش بانک مرکزی ایران در سال ۱۳۸۹ شدت مصرف انرژی دنیا در سال ۲۰۰۸ معادل ۱٫۴ بشکه نفت خام برای هر هزار دلار بوده در حالی که در ایران این رقم ۴٫۲ یعنی سه برابر بوده است. این درحالی‌است که بخش بزرگی از تولید ناخالص داخلی ایران فقط مربوط به صدور نفت خام می‌شود. در صورتی‌که صادرات نفت خام ایران از تولید ناخالص داخلی کسر شود این رقم به ۶٫۸ افزایش پیدا می‌کند. این رقم در اتحادیه اروپا ۰٫۷۷ در ژاپن ۰٫۸ و در ترکیه ۱ بوده‌است.

در سال ۲۰۱۰ بریتانیا (۰٫۱۰۲ کیلوژول برای دلار) بهترین شدت مصرف انرژی دنیا را داشته‌است و ایتالیا، ترکیه، آلمان، ژاپن، مکزیک، آرژانتین، برزیل، فرانسه و آمریکا در رتبه‌های دوم تا دهم قرار داشته‌اند. کشورهای بازمانده شوروی سابق، خاورمیانه و بیشتر کشورهای در حال توسعه آسیایی نیز شدت مصرف انرژی بالایی داشته‌اند که این بیشتر به دلیل وجود صنایع انرژی‌بر و قیمت‌های پایین انرژی در این کشورهاست.

 

با توجه به فناوری کنونی بشر، انرژی هسته ای و انرژی برق آبی، دو نوع انرژی جانشین برای سوخت فسیلی می باشند. گفتنی است که پتانسیل برق آبی در جهان محدود بوده واز طرف دیگر انرژی اتمی نیز، تقریباً در تمامی اروپا، ساخت نیروگاه های اتمی متوقف شده است. کشور ایران از لحاظ منابع مختلف انرژی، یکی از غنی ترین کشورهای جهان محسوب می شود و از یک سو دارای منابع گسترده فسیلی نفت وگاز است و از سوی دیگر، دارای پتانسیل فراوان انرژی های تجدیدپذیر، همچون باد، ژئوترمال، خورشیدی و می باشد. اما ایران، کشور کم آبی است و نیروگاه های آبی بزرگ، دارای پتانسیل محدودی هستند. لذا در چشم انداز دراز مدت جانشین دیگری غیر از تجدیدپذیری به عنوان منبع انرژی دیده نمی شود.

از منظری دیگر، هر انرژی به لحاظ فناوری ساخت وبهره برداری، مسائل زیست محیطی، ویژگی های فنی، امکان دستیابی، توزیع جغرافیایی و سایر ویژگی ها، دارای مشخصه های خاص خود است. بنابراین، تنوع استفاده از انرژی های مختلف، کشور را به لحاظ تأمین انرژی در وضعیت مطمئن تری قرار خواهد داد ولازم است فناوری آنها در کشورایجاد شود. البته، فناوری که به میزان زیادی متکی به صنعت، مواد اولیه منابع داخلی است خودبخود، محتاج ارز خارجی کمتری است و از سوی دیگر، فرصت های اشتغال و افزایش تولید داخلی را هموار می سازد. برای رسیدن به این هدف ها، لازم است نظام قیمت گذاری انواع حامل های انرژی، با توجه به هزینه واقعی آنها اصلاح شده و اقدامات اساسی جهت تشویق سرمایه گذاری بخش خصوصی صورت گیرد.

ضروری است دولت با پرداخت وام های دراز مدت، واگذاری یارانه های تخصیص یافته در بخش سوخت های فسیلی به سرمایه گذاری در بخش انرژی های تجدیدپذیر و فراهم آوردن امکان انتقال دانش فنی، زمینه های لازم را برای ساخت وتوسعه تأسیسات انرژی های گفته شده درکشور فراهم آورد.

چشم انداز انرژی و محیط زیست جهان تا سال ۲۰۳۰ آب وهوای زمین درنتیجه فعالیت های انسان، به ویژه در بخش انرژی، تغییرات بسیاری یافته است، عمده تغییرات آب وهوایی و زیست محیطی در جهان در سال های اخیر را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:

میزان انتشارCO۲ در، ۲۰۰ سال گذشته ۳۱ درصد افزایش یافته است.

میزان انتشارCH۴ از سال ۱۸۰۰ به دو برابر افزایش یافته است.

دمای سطحی کره زمین در قرن گذشته نسبت به متوسط، ۱۴ درجه سانتی گراد معمول، از ۴/۰تا ۸/۰ درجه افزایش یافته است.

دهه ۱۹۹۰ به احتمال زیاد گرم ترین دهه در ۱۰۰ سال گذشته بوده است.

از دهه ۱۹۵۰، دمای حداقل درشب به دوبرابر دمای حداقل در روز افزایش یافته است.

تعداد روزهای سرد سال، تقریباً برای تمام نواحی زمین درقرن گذشته کاهش یافته است.

نزولات جوی درنیمکره شمالی، ۵ تا ۱۰ درصد افزایش یافته است، هرچند در نواحی خشک (به خصوص آفریقای شمالی وغربی)، این روند معکوس بوده است.

در اثر افزایش نزولات جوی در عرصه های جغرافیایی میانی و بالا شاهد سیل وطوفان های عظیم و افزون بوده ایم.

در قرن گذشته، سطح آب های آزاد دریاها در جهان به طور متوسط سالانه ۱ الی ۲ میلی متر افزایش یافته است.

از دهه ۱۹۵۰ تاکنون، در تابستان یخ های دریای شمال تا ۴۰ درصد نازک تر و ۱۰ تا ۱۵ درصد کم عرض تر شده اند.

پدیده ال.نی.نو، به کرات و به طور شدیدتر و پایدارتری اتفاق افتاده است.

فصل رویش تا حدود ۱ تا ۴ روز در هر دهه، در عرض ۴۰ سال گذشته طولانی تر شده اند. پرندگان، گیاهان، حشرات وماهیان به طرف قطب ها وعرض های بالاتر تغییر مکان داده اند. پیش بینی می شود بیش از ۶۰ درصد افزایش مصرف انرژی پایه در جهان در دوره زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۳۰ ناشی از رشد تقاضای انرژی در کشورهای در حال توسعه، به ویژه آسیا خواهد بود. طبق پیش بینی های انجام شده توسط آژانس بین المللی انرژی، براساس سناریوی ادامه روند موجود۱، تقاضای جهانی برای انرژی پایه، بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۳۰ با میانگین نرخ رشد ۷/۱ درصد درسال به ۳/۱۵ میلیارد تن معادل نفت خواهد رسید، این امر، به معنی افزایش ۶۷ درصدی مصرف انرژی پایه، معدل ۱/۶ میلیارد تن معادل نفت نسبت به سطح مصرف کنونی ظرف ۳۰ سال آینده است.

در۳۰ سال آینده میزان انتشار دی اکسیدکربن در اثر تولید و مصرف انرژی، با آهنگی سریع تراز رشد مصرف انرژی پایه، افزایش خواهد یافت. میزان انتشار آن بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۳۰ با رشد یکنواخت ۸/۱ درصد در سال، درنهایت به ۳۸ میلیارد تن در سال خواهد رسید که به منزله ۷۰ درصد افزایش نسبت به میزان انتشار سالانه کنونی است. دو سوم این افزایش ناشی ازمصرف درکشورهای درحال توسعه خواهد بود و بخش تولید نیرو و حمل ونقل، بیش از ۷۵ درصد افزایش انتشار دی اکسیدکربن را موجب خواهند شد ومکان جغرافیایی رشد انتشار دی اکسیدکربن از کشورهای صنعتی به کشورهای درحال توسعه منتقل خواهد شد.

تقسیم بندی انواع انرژی

انرژی، استعداد و توانایی انجام کار را بیان می کند، انرژی شکل های مختلفی دارد که عبارتند از:

انرژی مکانیکی، انرژی زمین گرمایی، شیمیایی، الکتریکی، تابشی و انرژی اتمی،که همه انواع انرژی می توانند به همدیگر تبدیل شوند. به طور کلی وبه لحاظ اقتصادی که موضوع اصلی چگونگی استفاده از انواع انرژی می باشد، انرژی

در جهان به چهار گروه عمده زیر تقسیم می شود:

الف) انرژی های آلوده کننده وتجدید ناپذیر؛

ب) انرژی های آلوده کننده وتجدید پذیر؛

ج) انرژی های بدون آلودگی وتجدید ناپذیر؛

د) انرژی های بدون آلودگی وتجدید ناپذیر ونامحدود.

 

اهمیت توجه به انرژی های پاک

امروزه انرژی های نو به رغم ناشناخته ماندن، به سرعت درحال گسترش و نفوذ است و غفلت از آن، غیرقابل جبران خواهد بود، انرژی خورشیدی، بادی، آبی، بیوماس، بیوگاز وانرژی زمین گرمایی از عمده ترین منابع انرژی های پاک می باشند. وقوع سه عامل در سال ۱۹۹۵ میلادی، سبب ایجاد نقطه عطفی برای انرژی های تجدید پذیر، به خصوص انرژی باد شده است.

-          تغییرات آب وهوایی بر اثر انباشت گازهای گلخانه ای در جو؛

-         افزایش تقاضای مصرف انرژی برق در سراسر جهان؛

-         گشوده شدن چشم انداز نوید بخشی در مورد انرژی های تجدید پذیر بود که با صراحت از سوی کارشناسان اعلام شد.

باید درنظر گرفت که درواقع، در ازاء هر کیلووات ساعت برق تولیدی از انرژی های تجدید پذیر به جای زغال سنگ از انتشار حدود یک کیلوگرم CO۲ جلوگیری خواهد شد. بنابراین به عنوان نمونه، برای هر یک درصد انرژی متداول که توسط انرژی باد جانشین شود، حدود ۱۳ درصد انتشار گاز CO۲ کاهش می یابد. همچنین، کاهش سولفور و اکسید نیترات ( عوامل باران اسیدی) یکی دیگر از منابع محیط زیستی انرژی باد است.

در ایران، وجود زمینه مناسب اقلیمی و تابش آفتاب در بیشتر مناطق و در اکثر فصول سال، همچنین وجود پستی وبلندی ها در مسیر نهرهای آب، داشتن مناطق واجد پتانسیل بالای باد و قابلیت های تولید انرژی زمین گرمایی، زمینه لازم و مناسبی را برای استفاده و گسترش انرژی های نو و پاک فراهم آورده است. در این راستا، با توجه به افزایش توان مهندسی کشور در ساخت نیروگاه های برق آبی، در سال های اخیر، امیداست استفاده از پتانسیل های برق آبی به یک اولویت در ساخت نیروگاه های جدید تبدیل شود در سال ۱۳۸۱، ظرفیت نیروگاه های آبی کشور به ۱۰ درصد کل ظرفیت نصب شده، تولید برق کشور رسید.

در ضمن استفاده از انرژی های بادی و زمین گرمایی و نیز استفاده حرارتی از انرژی خورشیدی (آبگرمکن های خورشیدی) نزدیک به اقتصادی شدن است. اگر چه، نیروگاه های حرارتی خورشیدی و فتوولتائیک تا افق دو دهه آینده، اقتصادی نخواهد بود، لیکن توسعه تحقیقات و کسب فن آوری های ساخت آنها، با توجه به پتانسیل عظیم انرژی خورشیدی در ایران از اهمیت بالایی برخوردار است.

با این وجود، ایران در راه بکارگیری انرژی های نو با موانع عمده واساسی مواجه است. یکی از این موانع، وجود نفت ارزان و منابع غنی هیدروکربنی در کشور است. نبود شناخت از انرژی های نو و مجهول ماندن مزایای آن توسط مردم ومسئولان از دیگر موانع دستیابی به انرژی های نو، نبود توجیه اقتصادی، علی الخصوص در این برهه زمانی است.

انرژی های پایان پذیر و آلاینده محیط زیست نفت، گاز طبیعی، زغال سنگ و انرژی هسته ا ی، که در حال حاضر، عمده منابع تأمین کننده انرژی در جهان هستند، همه دارای آلاینده های زیست محیطی و جبران ناپذیر در زمین و فضا، از قبیل افزایش CO۲، افزایش دمای زمین، ذوب شدن یخ های قطب ها، از بین بردن لایه ازن و هستند که حرکت دانش بشری برای تأمین انرژی جهان در آینده باید به سوی تأمین انرژی جهان از انرژی های پاک و جانشینی آن با انرژی های آلاینده باشد.

انرژی های پاک:

انرژی برق آبی

در سال ۲۰۰۱، مصرف جهانی انرژی برق آبی به رقم ۲۶۲۷ تراوات ساعت رسید. در این سال، آمریکای شمالی ۸/۲۱ درصد، اروپا ۹/۲۳ درصد، کشورهای آسیا و اقیانوسیه ۷/۲۱ درصد، آمریکای جنوبی و مرکزی ۲۰ درصد، کشورهای شوروی سابق ۷/۵ درصد، آفریقا ۱/۳ درصد و خاورمیانه ۳/۰ درصد، مصرف انرژی برق آبی جهان را به خود اختصاص داده اند. در میان کشورهای جهان، بیشترین سهم مصرف، به کانادا، برزیل، چین و آمریکا، به ترتیب با ۶/۱۲، ۳/۱۰، ۸/۹ و ۱/۸ درصد ازمصرف جهانی تعلق داشت.

انرژی خورشیدی

حدود دو دهه پس از ورود سلول های فتوولتائیک به عرصه عمومی تولید انرژی، ارتباط تنگاتنگ سیاست و منابع انرژی موجب شد تا دیگرجایی برای بحث توجیه اقتصادی یافتن برای روی آوردن به سمت بهره گیری از انرژی خورشید و تولیدی الکتریسته نماند. در ایران، چون ایران روی کمربند خورشیدی جهان قرار گرفته است و یکی از کشورهایی است که از تابش نور خورشید با قدرت و توان مطلوب برخوردار بوده و از مناطق بسیار مستعد برای بهره گیری از این انرژی است، به طوری که میزان تابش متوسط روزانه آفتاب به ۴ کیلووات ساعت بر متر مربع می رسد و متوسط تعداد ساعات آفتابی، از ۲۸۰۰ ساعت درسال بیشتر است. البته، مقادیر ذکر شده به طور متوسط بیان شده اند و در شهرهای کویری کشور همچون یزد، ساعات آفتابی به ۳۲۰۰ ساعت نیز می رسد. با توجه به این که، ایران کشور کوهستانی است که اکثر نقاط آن در ارتفاعی بالاتراز ۱۰۰۰ متر از سطح دریا واقع شده اند توان دریافتی از تابش نور خورشید آن بیشتر خواهد بود.

گفتنی است که مصرف انرژی های تجدید پذیر ایران پایین بوده و از این رو، هنوزانرژی خورشیدی رسماً تجاری نشده است. مناطقی که پتانسیل بالایی برای انرژی خورشیدی دارند؛ عبارتند از: شیراز، تهران، خراسان، یزد و سمنان. طرح های خورشیدی شامل نیروگاه دریافت کننده مرکزی، سهموی خطی، سیستم فتوولتائیک و آبگرمکن های خورشیدی می باشند.

ـ بررسی امکان استفاده از انرژی خورشیدی از دیدگاه اقتصادی

هر چند هزینه استفاده از انرژی خورشیدی بسیار بالاست، ولی امروزه در سیاست گذاری ها فقط هزینه سیستم های خورشیدی در نظر گرفته نمی شود، بلکه فوایدحاصل از بکارگیری آنها، مانند کاهش آلودگی محیط زیست نیز مدنظر قرار می گیرد، با وجود تمام مسائلی که مطرح می شود، می توان مناطقی از کشور را یافت که استفاده از انرژی خورشیدی در آنها توجیه اقتصادی دارد. به عنوان نمونه، استفاده ازسلول های خورشیدی در مناطق دور دست رامی توان در عرض چند سال به قیمت روز رساند. با توجه به فناوری های موجود و وسعت استفاده از انرژی خورشیدی در دنیا، به نظر می آید در بخش هایی مانند گرمایش ساختمان ها، تولید آب گرم، طبخ غذا، خشک کن ها وآب شیرین کن ها، این انرژی می تواند با انرژی های رایج رقابت کند. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که درحال حاضر، ساخت نیروگاه های مستقل خورشیدی به صرفه نیست بلکه نیروگاه های چرخه ترکیبی، همچون خورشیدی گازی یا خورشیدی بخاری بسیار اقتصادی خواهند بود.

یکی از موانع مهم در استفاده از انرژی های خورشیدی، سرمایه بر بردن صنایع خورشیدی است که باید راهکارهای اساسی آن اندیشیده شوند. انواع مختلف انرژی های تجدیدپذیر بر اثر وجود آفتاب تولید شده اند. سلول های فتوولتائیکی که تولید برق می کنند، سیستم های سهموی و برج های متمرکز کننده خورشیدی، انرژی باد وانرژی زمین گرمایی همگی انرژی خود را از خورشید می گیرند، هم اکنون در کشورهای اروپایی به شدت روی انرژی خورشیدی کار می شود و استفاده از این انرژی، حرف اول زندگی بشر را در آینده خواهد زد.

انرژی باد

در چند سال گذشته، میانگین رشد سالانه انرژی باد در دنیا حدود ۳۰ درصد گزارش شده است که بیشترین نرخ رشد را درمیان سایر منابع انرژی در دنیا برخوردار است. کل ظرفیت برق بادی در جهان در سال ۲۰۰۱ به ۲۴۰۰۰ مگا وات رسید. اروپا در حال حاضر؛ بیش از ۷۰ درصد از برق بادی جهان را تولید می کند و حدود دو سوم از ظرفیت های اضافه شده تولید در سال ۲۰۰۱، به کشورهای اروپایی اختصاص دارد. در حال حاضر، مزرعه های بادی در آمریکا حدود ۱۰ میلیارد کیلو وات ساعت در سال برق تولید می کنند که از نظر ملاحظات زیست محیطی و مبارزه با تولید گازهای گلخانه ای، این میزان انرژی باد می تواند سالانه از انتشار ۵/۷ میلیون تن دی اکسید کربن جلوگیری کند.

استفاده از انرژی برق در ایران در پروژه «تعیین پتانسیل باد درایران»، ۲۶ منطقه کشور شامل ۴۵ سایت مورد مطالعه قرار گرفت که براساس نتایج این پروژه، ایران کشوری با باد متوسط است، ولی برخی از مناطق آن، دارای باد مناسب و مداومی برای تولید برق می باشند. توان بالقوه انرژی باد در سایت های مطالعه شده حدود ۶۵۰۰ مگا وات بوده و اکثر نقاط دارای پتانسیل، در مناطق شرقی کشور واقع شده اند.

در میان انواع انرژی های تجدید پذیر، انرژی باد هزینه سرمایه گذاری اولیه کمتری دارد. با بهبود فناوری، افزایش توربین ها و رفع محدودیت ها، کاهش چشمگیری در این هزینه متصور است. در حال حاضر، برق تولیدی از سوخت های فسیلی، ارزان تر از برق تولیدی از توربین های بادی است. که هزینه بهره برداری از انرژی باد حدود ۸۵ درصد در طول ۲۰ سال گذشته کاهش نشان می دهد.

انرژی زمین گرمایی (ژئوترمال)

انرژی زمین گرمایی، از حرارت حاصل از تجزیه مواد رادیواکتیو، هسته مذاب کره زمین، کوه زایی و واکنش های درون زمین سرچشمه می گیرد. تقریباً در همه جا، در قسمت های کم عمق زمین و یا در ۱۰ فوت بالاتر از سطح زمین درجه حرارت تقریباً یکنواخت باقی می ماند و بین ۵۰ تا ۶۰ درجه فارنهایت (۱۰ تا ۱۶ درجه سانتیگراد) می باشد. چشمه های آب گرم، نمونه هایی از انرژی زمین گرمایی هستند، آب توسط سنگ های زیرزمین گرم می شوند و سپس در سطح زمین جریان می یابند. حدود بیست کشور از این انرژی برای گرم کردن خانه ها، آب و یا برای تولید الکتریسیته استفاده می کنند در حال حاضر بازده کلی این سیستم کمتراز یک درصد از انرژی مورد نیاز جهان است.

درسال ۲۰۰۰ حجم تولید برق و حرارت از انرژی زمین گرمایی در جهان ۶۵/۴۹۲۶۱ گیگاوات ساعت برق بوده است.

انرژی زیست توده

گونه های مختلفی از انرژی، سوخت های منابع جامد وگازی، حرارت، موادشیمیایی و دیگر مواد را می توان به وسیله فناوری های بیو انرژی، از منابع گیاهی جانوری تجدیدپذیر به دست آورد. تحقیقات وگسترش فناوری های این نوع سوخت در سه حوزه اصلی صورت می پذیرد: تولید سوخت، پیدا کردن کاربردهای آن، ایجاد کردن زیرساخت های مناسب توزیع زیست توده، چهارمین منبع بزرگ انرژی در جهان بوده و حدود ۱۴ درصد انرژی جهان را فراهم می کند و زیست توده یا بیوماس، اصطلاحی است که برای توصیف یک رشته از محصولاتی که از فرآیند نورساخت(فتوسنتز) به دست می آید، به کار می رود. کاربرد اقتصادی بسیار رایج انرژی زیست توده، استفاده از مواردی است که برای منظورهای دیگر جمع آوری شده اند، نظیر پس مانده های حاصل از کشاورزی، غذا و ضایعات شهری.

انرژی های دریایی

دریاها با فرآیندهای مختلف فیزیکی، انرژی را دریافت و ذخیره نموده وسپس آن را از دست می دهند. این انرژی به صورت موج، جزر ومد، اختلاف درجه حرارت و اختلاف غلظت نمک دراعماق مختلف آب دریا وجود دارد که می توان از هر یک از آنها بهره برداری کرد. انرژی امواج دریا عبارت است از: انرژی مکانیکی منتقل شده از باد که امواجی با پریود کوتاه، آن را به صورت انرژی پتانسیل و جنبشی در خود ذخیره می کنند. انرژی موج حاصله در مناطق ساحلی در حدود ۲ تا ۳ میلیون مگاوات برآورد می شود.

نوع دیگر انرژی جزر و مد که در اثر حرکت دورانی زمین و جاذبه ماه و خورشید به صورت امواج با پریود بلند ذخیره می شوند که با ساخت یک سد در دهانه منطقه جزر ومد می توان از آن استفاده کرد. که بزرگ ترین سایت جزر ومد کنونی در جهان یک ایستگاه تولید نیروی برق در فرانسه است که ۲۴۰ مگا وات انرژی الکتریسته تولید می کند. دیگر انرژی ذخیره شده در آب های گرم سطحی که به خاطر وجود آب های عمیق وسرد اقیانوس ها قابل استفاده است و تحت عنوان انرژی حرارتی دریاها مورد بحث قرار می گیرند سیستم هایOTEC این انرژی گرمایی را به انرژی الکتریسیته تبدیل می کنند که گاهی دراین فرآیند آب شیرین نیز تولید می شود. این نیروگاه ها برای تولید بار پایه بسیار مناسب هستند. درنهایت، انرژی موجود در اختلاف شوری بین آب های شیرین رود ها وآب شور دریاها، انرژی گرادیان نمک می باشد.

هیدروژن و پیل سوختی

هیدروژن عمده ترین گزینه مطرح به عنوان حامل جدید انرژی است. فراوانی، سهولت تولید از آب، مصرف تقریباً منحصربه فرد و سودمندی زیست محیطی ذاتی هیدروژن، از جمله ویژگی هایی است که آن را از دیگر گزینه های مطرح، متمایز می کند.

استفاده از پیل های سوختی (Fuel Cell)، جهت تأمین هم زمان الکتریسیته و حرارت به روش الکتروشیمیایی است. در این روش، که به عبارتی می توان آن را عمل الکترولیز معکوس قلمداد کرد، انرژی شیمیایی ذخیره شده در سوخت های فسیلی، بدون احتراق استخراج می شوند. این سیستم ها در مقایسه با سایر روش ها، از کارآیی زیادی برخوردار هستند و آلودگی کمی تولید می کنند. پیل های سوختی، راه حل مناسبی برای مشکلات مختلف مربوط به انرژی هستند. هیدروژن را می توان با استفاده از انواع منابع انرژی اولیه تولید کرد و درتمام موارد و کاربردهای سوخت های فسیلی مورد استفاده قرار داد. هیدروژن، به ویژه، منابع تجدیدپذیر انرژی را تکمیل می کند و آنها را در هرمحل و هر زمان به صورتی مناسب در دسترس قرار داده و در اختیار مصرف کننده می گذارد. هیدروژن در مقایسه با سوخت های دیگر می تواند با راندمان بالاتر و احتراق بسیار نیز، به سایر اشکال انرژی تبدیل شود.

سیستم انرژی هیدروژنی به دلیل استقلال از منابع اولیه انرژی، سیستمی دایمی و پایدار، فنا ناپذیر، فراگیر و تجدیدپذیر است. ازاین رو، پیش بینی می شود که در آینده ای نه چندان دور، تولید و مصرف هیدروژن به عنوان حامل انرژی، برسراسر اقتصاد جهان سرایت کرده و «اقتصاد هیدروژن » تثبیت شود.

 

  • خشایار نموی
  • ۰
  • ۰

نقش مدیریت 3

. گزاره­های تحقیق

4-1. اهداف تحقیق

هد ف از انجام این تحقیق یافتن معیارهایی است که به ما در انتخاب تکنولاوژی و انتقاال ان از یریاق مادیریت داناش کماک شایانی نماید . محدودیت منابع سرمایه گذاری و محیط زیست در تولید بار از مملاه مساایل مهمای اسات کاه ایان فرایناد را تحات تا ثیر قرارمیدهد. به حداقل رساندن هزینه و اثرات مخرب زیست محیطی همواره مورد تومه متخصصان بوده وخواهد بود. مدی بودن مس له حفاظت از محیط زیست و همچنین امنیت انرژی الکتریسیته مومب شده که فرآیند تولیاد بار توساط نیروگااه هااای خورشایدی ماورد ت کیاد قارارگیرد.

 

4-2. سئوال­های تحقیق

 

آیا بین مدیریت دانش در انتخاب و انتقال تکنولوژی و انرژی های پاک رابطه معنای داری ومود دارد؟

 

ایا مولفه مدیریت دانش در سرعت انتقال اطلاعات بر انتخاب و انتقال تکنولوژی در صنعت وجود دارد

ایا مولفه مدیریت دانش در هزینه انتخاب و  انتقال تکنولوژی در صنعت وجود دارد

ایا مولفه مدیریت دانش بر کیفیت محصول در  انتخاب و  انتقال تکنولوژی در صنعت وجود دارد

 

4-3. فرضیه­های تحقیق

 بین مدیریت دانش در انتخاب و انتقال تکنولوژی و انرژی های پااک رابطاه معنای دار و مثبتی ومود دارد.

 

بین مولفه مدیریت دانش در سرعت انتقال اطلاعات بر انتخاب و انتقال تکنولوژی رابطه مثبتی وجود دارد

بین مولفه مدیریت دانش در هزینه  و انتخاب و انتقال تکنولوژی رابطه معنی داری وجود دارد

بین مولفه مدیریت دانش بر کیفیت محصول در  انتخاب و انتقال تکنولوژی رابطه معنی داری وجود دارد

 

4-4. تعریف سازه­ها و متغیرهای اصلی پژوهش و نحوه سنجش آن

اعتبار روایی این پرسشنامه توسط کارشناساان و مدیران فنی تایید و اعتبار الزم را داراست و نمونه آماری کارشناسان و مدیران واحدهای شرکت مربویاه باه عناوان خبرگاان تحقیق توزیع می شود. نوع پرسشنامه مهت ممع اوری ایالعات استاندارد می باشد. در ایان تحقیاق بارای تعیاین پایاانی پرسشنامه از ضریب سازگاری مومود در روش AHP استفاده شده است . در ضمن با تومه به هدف و روش هاا از روش یوفاان فکری استفاده شده است . باادین منظاور پاز از بیاان کلیااتی درخصاول تکنولاوژی و مکانیزمهاای انتقااال و توسااعه ی تکنولاوژی، چک لیست عوامل مؤثر بر فرایند انتخاب تکنولوژی بررسی شاد . روش استخراج داده هاا . در ایان تحقیاق بارای تعیین پایانی پرسشنامه از ضریب سازگاری مومود در روش AHP استفاده شده است.

 

5. روش تحقیق

5-1. روش تحقیق و دلیل به کارگیری آن

تحلیل داده های حاصل از این پرسشنامه توسط روش تحلیل سلسله مراتبی AHP صورت می پذیرد .نتیجه پژوهش :تحقیق حاضر نشان دهنده این است که رابطه مستقیم مدیریت دانش در انتقال موفق تکنولوژی می باشد و در این بررسی ابتادا هزینا تمام شده تولید بر به ازای هر کیلو وات ساعت در هر یک از نیروگاه های تولید بر محاسبه شده سپز باا توماه باه انتشاار آالیندهها و گازهای گلخانهای از نیروگاه های غیر خورشیدی و منظور نمودن هزینه های خاارمی تحمیال شاده ارزیاابی الزم صورت گرفته است.

 

 

 

5-2. فرایند اجرایی تحقیق

 

 

 

5-3. قلمرو تحقیق (موضوعی، مکانی و زمانی)

قلمرو مورد تحقیق شرکت صنعتی ایران خودرو میباشد

 

 

5-4. جامعه آماری و دلیل انتخاب آن

جامعه آماری تحقیق:ممعا 10 نفر از مدیران فنی 20نفر از کارشناساان هساتند که در فرآیند انتقال تکنولوژی دخیل هستند.

 

 

5-5. تعداد نمونه، روش نمونه‌گیری و دلیل انتخاب آن

جامعه نمونه این تحقیق شامل کلیه مدیران میانی و عملیااتی و کارشناسان ستادی ذی ربط بوده است ابزار این تحقیق پرسشنامه است.

 

 

5-6. منبع، روش و ابزار گردآوری داده‌ها

 

 

 

5-7. روش تایید پایایی و روایی ابزار گرد‌آوری داده‌ها

در این تحقیق برای تعیین پایانی پرسشنامه از ضریب سازگاری موجود در روش AHP استفاده شده است . در ضمن با توجه به هدف و روش ها از روش طوفان فکری استفاده شده است . بـدین منظور، پس از بیان کلیاتی درخصوص تکنولوژی و مکانیزمهای انتقـال و توسـعه ی تکنولـوژی، چک لیست عوامل مؤثر بر فرایند انتخاب تکنولوژی بررسی شـد. 

 

 

5-8. روش تجزیه و تحلیل داده­ها (تکنیک­ها و آزمون­های مورد نظر و دلیل انتخاب آن)

روش استخراج داده ها . در این تحقیق برای تعیین پایانی پرسشنامه از  ضریب سازگاری موجود در روش AHP  استفاده شده است.

تحلیل داده های حاصل از این پرسشنامه توسط روش تحلیل سلسله مراتبی AHP صورت می پذیردنتیجه پژوهش: تحقیق حاضر نشان دهنده این است که رابطه مستقیم مدیریت دانش در انتقال موفق تکنولوژی می باشد و در این بررسی ابتدا هزینۀ تمام شده تولید برق به ازای هر کیلو وات ساعت در هر یک از نیروگاه های تولید برق محاسبه شده، سپس بـا توجه به انتشار آلایندهها و گازهای گلخانهای از نیروگاه های غیر خورشیدی و منظور نمودن هزینه های خارجی تحمیل شده، ارزیابی لازم صورت گرفته است.


6. دستاوردها و نتایج مورد انتظار

 

ردیف

نام سازمان

دستاورد و نوع استفاده

1

برای موسسه فارابی

ثبت پروژه و در دسترس قرار گرفتن اطلاعات برای سایر دانشجویان 

2

برای شرکت­ها و مدیران

آمارها، گویای آن است که بزرگ ترین عامل انهدام و آلودگی محیط زیست درمیان عوامل انسان ساخت، عبارت است از تولید، تبدیل ومصرف انواع انرژی، این درحالی است که نه تنها مصرف انرژی درجهان در سطح ثابتی باقی نخواهد ماند، بلکه پیش بینی ها، حاکی ازافزایش مصرف آن در سال های آتی ناشی از افزایش جمعیت، میل به رفاه و افزایش تولید ناخالص سرانه در جهان که پیش بینی می شود تا سال ۲۰۲۰ به حدود متوسط ۷۰۰۰ دلار یعنی، تقریباً ۷۵ درصد بیش از سال ۱۸۹۰ باشد.

استفاده از انرژی های تجدید پذیر در مقایسه با سوخت های فسیلی، هر چند از هزینه بهره برداری بسیار اندک برخوردار است، لکن هزینه های سرمایه گذاری بسیار بالاتر و حتی چندین برابر خواهد داشت. به عنوان نمونه، هزینه های سرمایه گذاری توربین های بادی حداقل سه برابر، نیروگاه های حرارتی خورشیدی بیش از ۸ برابر وسیستم های فتوولتائیک حدود ۱۰ برابر هزینه سرمایه گذاری توربین های گاز است. در حقیقت، همین موانع سبب شده که سهم انرژی های نو در حال حاضر کمتر از ۲ درصد و در۲۰۲۰ حدود ۴ درصد از کل انرژی مصرفی جهان پیش بینی شود. استفاده از منابع انرژی جدید، بجای منابع فسیلی الزامی است. سیستم جدید انرژی آینده، باید متکی به تغییرات ساختاری وبنیادی باشد که در آن، منابع انرژی بدون کربن، نظیر انرژی خورشیدی و هسته ای وکربن خنثی مانند بیوماس مورد استفاده قرار می گیرند. که در حال حاضر به دلایل متعدد، نفوذ و توسعه انرژی های نو را بسیار کند ومحدود ساخته است.

3

برای جامعه

پیامد مصرف این میزان انرژی، افزایش میزان انتشار دی اکسید کربن از ۹/۵ گیگا تن کربن در سال ۱۹۹۰ به ۴/۸ در ۲۰۲۰ خواهد بود. انتشار گازهای آلایندهSOX وNOX را باید به این میزان اضافه کرد. مطالعات و تجربیات نشان می دهد که دو راه حل اصلی برای تعدیل این مشکل وجود دارد:

۱) افزایش بازده مصرف انرژی

۲) افزایش سهم انرژی های تجدید پذیر در ترکیب انرژی جهان.

 

 

 

 

 

 


7. سهم دانش­افزایی و نوآوری تحقیق (Contribution and Originality)

 

 

 

 

 

8. زمان­بندی مراحل اجرایی تحقیق

نمودار گانت (زمان­بندی تحقیق به ماه)

     زمان مورد نیاز

 

      مراحل تحقیق

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیق و تدوین مدل/ چارچوب مفهومی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تدوین طرح تحقیق و ابزار سنجش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

گردآوری داده­ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تحلیل داده­ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نگارش گزارش سمینار و انجام مراحل دفاعیه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9. تعریف واژه‌های کلیدی

 

- انتقال فناوری :

روند انتقال مهارت‌ها، دانش، فناوری، روش‌های تولید، نمونه‌های تولید میان دولت و دانشگاه‌ها و موسسات دیگر جهت اطمینان از پیشرفت‌های علمی و فنی می‌باشد که در بین طیف وسیعی از کاربرانی که می‌توانند در توسعه و بهره‌برداری هر چه بیشتر محصولات جدید، فرایندها، برنامه‌ها ی کاربردی، مواد و خدمات مختلف گام بردارند به انجام می‌رسد.

انتقال فناوری شدیدا با انتقال دانش در ارتباط هست. انتقال افقی (هم سطح) حرکت تکنولوژی ها از یک ناحیه به ناحیه ای دیگر است.در انتقال تکنولوژی حاضر (TOT) در ابتدا و بصورت اولیه افقی (هم سطح) است.انتقال عمودی زمانی اتفاق می افتد که تکنولوژی ها از مرکز تحقیق بکار رفته وارد سازمان های توسعه و تحقیقی دیگری می شوند.

 

- کیفیت :

{کیفیت } یک محصول یا خدمت همان چیزی است که مشتری طلب می کند. اگر محصول یا خدمت ارائه شده در جنبه هایی خاص، کیفیت بسیار بالایی داشته باشد، اما مشتری بدان نیاز نداشته باشد، تنها هزینه ای است که پرداخته شده ولی ارزش افزوده ای ایجاد نکرده است. در نگاه نوین به{ کیفیت} می توان گفت: کیفیت ضرری است که از لحظه ورود محصول به بازار به وجود می آید. این تعریف در نگاه اول نامفهوم به نظر می آید اما یک محصول زمانی می تواند ارزش افزوده ایجاد نماید که خواسته های مشتریان را برآورده سازد. در فرآیند های تولیدی کیفیت در مقابل پراکندگی قرار می گیرد. به صورتیکه برای دستیابی به یک فرآیند با کیفیت باید پراکندگی فرآیند تا حد امکان کاهش دهیم. توجه به این نکته ضروری است که کاهش پراکندگی گام دوم بهبود یک فرآیند می باشد. در گام اول می بایست تا میانگین فرآیند را در کنترل خود درآورده و از تولید محصولات حول میانگین اطمینان حاصل کنیم. برای کنترل یک فرآیند و دستیابی به یک فرآیند با کیفیت مدل ها و تئوری های فراوانی ارائه شده و برای هر کدام از این مدل ها، ابزار های کنترلی ایجاد شده که به وسیله آنها می توانیم کیفیت فرآیند را زیر نظر بگیریم.

 


10. فهرست منابع (بر اساس فرمت APA)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

           تاریخ:                                            امضای دانشجو:

11. نظر مدیر موسسه

طرح پیشنهادی خانم/آقای ....................... تحت عنوان……………………………………………... ........................................................  مطرح گردید و

 مورد تصویب قرار گرفت.

  با تغییراتی به شرح زیر مورد تصویب قرار گرفت:

........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

 مورد تصویب قرار نگرفت.

 

مدیر موسسه 

 

  • خشایار نموی